یدالله رویایی، شاعر نامدار ایرانی درگذشت
یدالله رویایی، شاعر نامدار معاصر ایرانی و از آغازگران سبک «شعر حجم» در ادبیات فارسی در ۹۰ سالگی در پاریس درگذشت.
آقای رویایی از پیش از انقلاب ۱۳۵۷ در تبعیدی خودخواسته در پاریس زندگی میکرد و گفته بود «هر وقت آزادی به ایران برگردد من هم برمیگردم.»
خبرآنلاین به نقل از اعظم کیانافراز، یکی از ناشران کتابهای او نوشته که یدالله رویایی اخیرا بیمار شده بود «اما هرگز نخواست بروز بدهد و سرحال بود.»
یدالله رویایی در جوانی فعالیتهای چپگرایانه داشت و به زندان افتاده بود.
جریان ادبی که او در شعر معاصر ایران پیش میبرد مقابل ادبیات کلاسیک و متفاوت با شعر نوی نیمایی بود.
بر جادههای تهی و شعرهای دریایی اولین دفترهای شعری بودند که یدالله رویایی در جوانی و در دهه ۱۳۴۰ منتشر کرد.
یدالله رویایی علاوه بر انتشار آثار مهم ادبی به زبان فارسی، در تاسیس و اداره نهادهای فرهنگی، از جمله چند مجله و جایزه ادبی نقش داشت.
رویایی معتقد بود که شعر موج نو در دهه ۱۳۴۰ ضمن ظرفیتهای جدید و ویژگیهای مثبت، دچار آشفتگیهایی هم بود و تمرکز جدیتر بر ساخت شعر میتوانست به رفع آن کمک کند.
در بیانیه شعر حجم، که یدالله رویایی به همراه چند شاعر و هنرمند دیگر منتشر کردند، آمده بود: «شعر حجم، شعر حرفهای قشنگ نیست، شعر کمال است، در کمالش وحشی است و در کشفِ زیبایی خشونت میکند… کار شعر، گفتن نیست. خلق یک قطعه است؛ یعنی شعر باید خودش موضوعِ خودش باشد.»
درگذشت یدالله رویایی چندمین مرگ در تبعید یک چهره سرشناس ادبیات ایران ظرف سال جاری خورشیدی است. عباس معروفی، هوشنگ ابتهاج و رضا براهنی هر یک در حوزه کاری خود از اثرگذارترین چهرههای ادبی ایران بودند.
دفتر شعر هفتاد سنگ قبر که دو دهه پیش از یدالله رویایی منتشر شد به مضمون مرگ میپرداخت.
رویایی در یکی از اشعار این دفتر گفته بود:
«کمال در آخر نیست
و آخر، نیست
که انسان تنی مردنی دارد
و روزهایی نمردنی.»
او در سوگ همسر اولش، مادلن، سروده بود:
«با نبض آرمیده
مهمان مختصر
گذر از من کرد
خالی در پشت در
معبر شدم
و در میان دو سو ماندم.»
بی بی سی
کانون نویسندگان درگذشت یداله رؤیایی را تسلیت گفت
بیانیهی کانون نویسندگان ایران به مناسبت درگذشت یداله رؤیایی
یداله رؤیایی، شاعر، منتقد، نظریهپرداز ادبی و از اعضای «هیئت مؤسس» کانون نویسندگان ایران روز چهارشنبه بیست و سوم شهریور در سن نود سالگی در پاریس درگذشت. او که از سنین نوجوانی روحی شورشی و عدالتخواه داشت پس از کودتای مرداد سی و دو به دلیل فعالیتهای سیاسی دو بار زندانی شد.
پس از آزادی از زندان در رشتهی حقوق سیاسی تحصیل کرد و همزمان نخستین شعرهای خود را در نشریات ادبی و فرهنگی به چاپ رساند و سپس با انتشار سه مجموعه شعر «بر جادههای تهی»، «شعرهای دریایی»، «دلتنگیها» و «از دوستت دارم» در دههی چهل خورشیدی به عنوان شاعری پیشرو به شهرت رسید. در اواخر همین دهه بود که رؤیایی با گرد آوردن جمعی از شاعران همفکر خود جریان «شعرحجم» را راه انداخت و با انتشار «بیانیهی حجمگرایی» در سال چهل و هشت نام او با «شعر حجم» گره خورد.
رؤیایی از آن پس تا واپسین سالهای عمر خویش با سخنرانی، نوشتن مقالههای نظری و انتقادی و گفتگوهای مفصل با نشریات ادبی و فرهنگی به توضیح دیدگاههای خود دربارهی شعر به طور عام و شعر حجم به طور خاص پرداخت که حاصل آن در سه کتاب «هلاک عقل به وقت اندیشیدن»، «از سکوی سرخ» و «عبارت از چیست» گرد آمده و به چاپ رسیده است. تأسیس هفتهنامهی «بارو» با همکاری احمد شاملو و انتشار «دفترهای روزن، فصلنامهای در شعر، نقاشی و قصه» از دیگر فعالیتهای رؤیایی در دههی چهل خورشیدی است.
یداله رؤیایی با انتشار آثار یاد شده و انتشار پنج مجموعه شعر دیگر به نامهای «لبریختهها» ، «هفتاد سنگ قبر»، «من، گذشته، امضاء» و «در جستجوی آن لغت تنها» دارای نام و جایگاهی والا در شعر معاصر فارسی است و آثار او هم اکنون بخشی ارزشمند از گنجینهی زبان و ادبیات فارسی است.
کانون نویسندگان ایران درگذشت یداله رؤیایی را به خانوادهی او، به دوستان و دوستدارانش و به جامعهی ادبی و فرهنگی مستقل ایران تسلیت میگوید.
کانون نویسندگان ایران
۲۵
شهریور ۱۴۰۱