ایران و عربستان سعودی برای ازسرگیری روابط توافق کردند
رسانه‌های رسمی ایران و عربستان سعودی می‌گویند که دو کشور برای ازسرگیری روابط دوجانبه توافق کرده‌اند و وزیران خارجه دو کشور برای بازگشایی سفارت‌ها به زودی با یکدیگر دیدار خواهند کرد.
این توافق با میانجیگری چین به دست آمده است. آمریکا با لحنی محتاطانه از این خبر استقبال کرده است. یک مقام ارشد شبه‌نظامیان حوثی گفته عادی‌سازی روابط ایران و عربستان برای بازگشت امنیت به منطقه ضروری است.
در بیانیه سه‌جانبه ایران، عربستان و چین از «ابتکار شایسته جناب آقای شی جین‌پینگ رئیس جمهوری خلق چین» برای گفتگو و حل اختلافات تهران و ریاض ستایش شده است.
این بیانیه می‌گوید: «در نتیجه گفتگوهای انجام شده، جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی توافق کردند ظرف حداکثر دو ماه، روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفته و سفارت‌خانه‌ها و نمایندگی‌ها را بازگشایی کنند.»
پس از آن که عده‌ای از افرادی که خود را بسیجی و حزب‌اللهی معرفی می‌کردند در سال ۱۳۹۴ به سفارت عربستان در تهران و کنسولگری آن در مشهد حمله کردند، رابطه میان دو کشور قطع شد. حمله آنان به سفارت عربستان اقدامی در اعتراض به اعدام یک روحانی سرشناس شیعه بود.
علی شمخانی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، مساعد بن‌محمد العیبان مشاور امنیت ملی عربستان سعودی و وانگ ئی رئیس دفتر کمیسیون مرکزی امور خارجی حزب کمونیست چین از طرف سه کشور بیانیه را امضا کرده‌اند.
در این بیانیه ایران و عربستان بر «احترام به حاکمیت وعدم دخالت درامور داخلی یکدیگر» تاکید کرده‌اند.
علی شمخانی، به نورنیوز، وبسایت نزدیک به شورای عالی امنیت ملی ایران، گفته: «رفع سوءتفاهم‌ها و نگاه رو به آینده در روابط تهران-ریاض، قطعا توسعه ثبات و امنیت منطقه‌ای و افزایش همکاری کشورهای حوزه خلیج فارس و جهان اسلام را برای مدیریت چالش‌های موجود به‌دنبال خواهد داشت.»
ایران و عربستان از عراق و عمان هم برای تلاش‌هایشان در مسیر حل اختلاف بین دو کشور تشکر کرده‌اند.
به گزارش تسنیم آقای شمخانی در تماسی تلفنی با نخست وزیر عراق، از «زحمات آن کشور در میزبانی پنج دور گفت‌وگوهای ایران و عربستان» تشکر کرده است.
حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران، گفته «بازگشت روابط طبیعی میان جمهوری اسلامی ایران و عربستان سعودی» به ایجاد «ظرفیت‌های بزرگی» برای دو کشور خواهد شد.
او سیاست خارجی دولت ابراهیم رئیسی را ستایش کرده است و گفته «سیاست همسایگی» در این دولت پیش می‌رود.
- ایران و تاریخ خونبار حمله به اهداف دیپلماتیک۷ بهمن ۱۴۰۱ – ۲۷ ژانویه ۲۰۲۳
- از آخوندک در خلیج فارس تا ‘دزدی دریایی’ در جبل‌الطارق۲۹ تیر ۱۳۹۸ – ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۹
- حوثی‌ها کیستند؟۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۸ – ۱۸ مه ۲۰۱۹
یک سخنگوی امنیت ملی کاخ سفید به رویترز گفته است: «ما به طور کلی از هر تلاشی برای کمک به پایان جنگ در یمن و تنش‌زدایی در خاورمیانه استقبال می‌کنیم. تنش‌زدایی و دیپلماسی در کنار بازدارندگی ستون‌های کلیدی سیاست منطقه‌ای رئیس جمهور بایدن هستند.»
جنگ یمن یکی از دامنه‌دارترین موضوعات مورد اختلاف ایران و عربستان بوده است.
ایران حامی شبه‌نظامیان حوثی است که کنترل صنعا، پایتخت را در دست دارند. عربستان هم به حمایت از عبدربه منصور هادی، نخست وزیری که از صنعا گریخت، با ائتلافی از چند کشور دیگر مسلمان وارد جنگ علیه حوثی‌ها شده است.
مذاکره‌کننده ارشد شبه‌نظامیان حوثی از عادی‌سازی روابط میان تهران و ریاض استقبال کرده است.
محمد عبدالسلام در توییتر نوشته: «منطقه به ازسرگیری روابط عادی کشورها نیاز دارد تا امت اسلامی بتواند امنیتی را که به واسطه مداخلات خارجی از دست داده احیا کند.»
در ادامه واکنش‌ها به این تحول بزرگ در منطقه، حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان گفته است: « این تحول خوبی است. دلیل رضایت ما از این اتفاق این است که ما اطمینان داریم که این تحول به ضرر مردم منطقه نیست، بلکه به نفع آنها خواهد بود.» آقای نصرالله اضافه کرد: «بدون شک رابطه سالم این دو کشور نه تنها به سود ما، که به سود مردم یمن و سوریه، و در کل به نفع نیروی مقاومت نیز خواهد بود.»
گاهشمار روابط ایران و عربستان سعودی پس از انقلاب ۱۳۵۷
- ۱۳۵۹ تا ۱۳۶۷: در هنگام جنگ ایران و عراق، عربستان علنا اعلام بی‌طرفی کرد، اما گزارش‌هایی منتشر شده بود که، از طریق ۳ بندر خود، تجهیزات نظامی به عراق می‌فرستد.
- ۱۳۵۹: درگیری حجاج ایرانی با پلیس شهرهای مکه و مدینه به دنبال سردادن شعارهای سیاسی.
- ۱۳۵۹: کشورهای عربستان سعودی، امارات متحده عربی، قطر، کویت، عمان و بحرین، در پاسخ به تهدیدهای امنیتی ایران، شورای همکاری خلیج فارس را تشکیل دادند.
- ۱۳۶۲: ایران در جریان جنگ نفتکش‌ها، به یک نفتکش سعودی در آب‌های عربستان حمله می‌کند و در ادامه عربستان سعودی نیز یک موشک فانتوم ایرانی را بر فراز آب‌های عربستان سرنگون می‌کند.
- ۱۳۶۶: درگیری زائران شیعه عمدتا ایرانی با پلیس عربستان در مراسم حج سالانه منجر به ازدحام جمعیت شد. گفته می‌شود در این درگیری‌ها حداقل ۴۰۰ نفر از جمله بیش از ۲۰۰ ایرانی کشته شدند. معترضان ایرانی به سفارت عربستان و کویت در تهران حمله کردند.
- ۱۳۶۷: عربستان سعودی در ادامه تنش‌ها در ارتباط با حجاج، روابطش را با ایران قطع کرد.
- ۱۳۶۷: ایران در واکنش به کاهش تعداد مجوز برای حجاج ایرانی، این مراسم را برای ۲ سال تحریم کرد.
- ۱۳۷۰: دو کشور روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفتند.
- ۱۳۷۶: شاهزاده عبدالله به عنوان ارشدترین مقام سعودی پس از انقلاب، در اجلاس سران همکاری کشورهای اسلامی در تهران شرکت کرد.
- ۱۳۷۶: اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس وقت مجمع تشخیص مصلحت، در جریان سفری ۱۰ روزه به عربستان سفر کرد.
- ۱۳۷۸: محمد خاتمی، نیز به عنوان اولین رئیس دولت پس از انقلاب، به این کشور سفر کرد.
- ۱۳۸۰: دو کشور یک پیمان امنیتی برای مبارزه با تروریسم و قاچاق مواد مخدر امضا کردند.
- ۱۳۹۰: در پی کشیده شدن بهار عربی به بحرین، مقامات سعودی ایران را به تحریک معترضان در بحرین متهم کردند.
- ۱۳۹۰: وزارت دادگستری آمریکا دو ایرانی را به تلاش برای قتل «عادل‌الجبیر»، سفیر عربستان در آمریکا متهم کرد.
- ۱۳۹۱: مقامات عربستانی ایران را به تحریک معترضان شیعه در مناطق شرقی و عمدتا شیعه‌نشین این کشور متهم کردند.
- ۱۳۹۲: مقامات سعودی حکم اعدام نمر باقر النمر، روحانی شیعه را صادر کردند. مقامات ایرانی به این حکم شدیدا اعتراض کردند.
- ۱۳۹۳: عربستان سعودی در پاسخ به «حمایت ایران» از حوثی‌ها، بمباران یمن را آغاز کرد.
- ۱۳۹۴: ازدحام جمعیت در مراسم حج سالانه باعث کشته شدن دست‌کم ۲۰۰۰ نفر، از جمله صدها ایرانی شد. تهران، ریاض را به سوءمدیریت متهم و تهدید به اقدام قانونی کرد.
- ۱۳۹۴: عربستان سعودی شیخ النمر را اعدام کرد. در ایران، معترضان خشمگین بخشی از سفارت عربستان را در تهران به آتش کشیدند و وارد محوطه آن شدند. همزمان، تلاش‌های مشابهی نیز در مقابل کنسولگری عربستان در مشهد صورت گرفت. در مقابل عربستان به همراه چند کشور دیگر روابط خود را با ایران قطع کردند.
- ۱۳۹۴: دو کشورنتوانستند بر سر امنیت و تدارکات مراسم حج به نتیجه برسند و در نتیجه ایران هیچ زائری به حج نفرستاد.
- ۱۳۹۴: ایران گفت جنگنده‌های سعودی با شلیک راکت به حومه سفارت ایران در صنعا، خساراتی به ساختمان این سفارت وارد کردند.
- ۱۳۹۶: ایران، ریاض را مسئول حمله تروریستی به مجلس شورای اسلامی و مقبره آیت‌الله خمینی دانست.
- ۱۳۹۶: ایران، گارد ساحلی عربستان را در ماجرای شلیک به ماهی‌گیران ایرانی مسئول دانست.
- ۱۳۹۶: پس از ۲ سال، حجاج ایرانی به مراسم حج رفتند.
- ۱۳۹۶: پس از حمله موشکی حوثی‌ها به خاک عربستان، این کشور ایران را مسئول این حمله دانست.
- ۱۳۹۷: ریاض تهدید کرد در صورت دستیابی تهران به سلاح اتمی، ریاض نیز این کار را خواهد کرد.
- ۱۳۹۸: ایران گفت عادی‌سازی روابط بین عربستان سعودی و اسرائیل را با هدف حضور اسرائیل در خلیج فارس تحمل نخواهد کرد.
- ۱۳۹۸: عربستان، ایران را مقصر حملات پهپادی به مجموعه پالایشگاهی بزرگ بقیق و میدان نفتی حقل خریص عربستان دانست.
- ۱۳۹۸: ایران تایید کرد که با دو موشک، به یک نفتکش ایرانی در دریای سرخ، نزدیک به سواحل عربستان سعودی حمله شد.
- ۱۴۰۰: به گزارش فاننشیال تایمز، دو کشور در بغداد گفتگو مستقیم انجام دادند.
- ۱۴۰۰: رسانه‌های ایران گزارش دادند که دفتر نمایندگی ایران نزد سازمان همکاری اسلامی با اعزام سه دیپلمات، پس از شش سال در جده عربستان بازگشایی شد.
- ۱۴۰۰: وزیر امور خارچه ایران از دیدار با همتای سعودی خود در اردن خبر داد.
واکنش‌های بین‌المللی به از سرگیری روابط میان ایران و عربستان: «گامی در جهت بازگشت آرامش به منطقه»
واکنش‌ها به توافق ایران و عربستان سعودی برای برقراری روابط دو جانبه که با میانجیگری چین انجام شده در سطح بین‌المللی همچنان ادامه دارد.
اتحادیه اروپا و کشورهای مختلف از جمله آمریکا، فرانسه، روسیه، ترکیه، بحرین، مصر، امارات متحده عربی و سوریه به طور رسمی از این توافق استقبال کرده و آن را گامی در جهت بازگشت آرامش به منطقه تحلیل کرده‌اند.
اتحادیه اروپا می‌گوید که چشم‌انتظار اجرای این توافق است.
در بیانیه‌ای که اتحادیه اروپا منتشر کرده بدون اشاره به نام چین که میانجی اصلی این توافق بوده، از تلاش‌ها برای رسیدن به این توافق قدردانی شده است.
بیانیه اتحادیه اروپا می‌گوید: «از آنجایی که هم عربستان سعودی و هم ایران اهمیت کانونی برای امنیت منطقه دارند، ازسرگیری روابط دوجانبه آنها می‌تواند به ثبات منطقه در کلیت آن کمک کند.»
اتحادیه اروپا می‌گوید «صلح، ثبات و تنش‌زدایی» اولویت‌هایش در خاورمیانه هستند و آماده است تا در این زمینه با همه طرف‌ها همکاری کند.
کارین ژان پی، سخنگوی کاخ سفید گفت که پیش از این در جریان «گزارش‌ها پیرامون ایران و عربستان» بوده و افزود آمریکا «از هرگونه تلاش برای پایان دادن به جنگ در یمن استقبال» می‌کند.
وزارت خارجه فرانسه هم در بیانیه‌ای با استقبال از این توافق گفته است که «پاریس موافق هرگونه ابتکاری است که بتواند تاثیر محسوسی بر کاهش تنش و تقویت امنیت و ثبات منطقه‌ای بگذارد.»
فرانسه همچنین ابراز امیدواری کرده که با از سرگیری روابط میان دو کشور، جمهوری اسلامی اقدامات «بی‌ثبات‌کننده‌اش» در منطقه را کنار بگذارد.
میخائیل بوگدانوف، معاون وزیر خارجه روسیه هم گفته است که کشورش در به ثمر رسیدن این توافق نقش داشته و گفته مسکو «به همراه کشورهایی مانند عمان و عراق و… به این روند سیاسی کمک کرده است».
آقای بوگدانوف گفت که «بازگشت روابط بین ریاض و تهران در راستای ابتکارات روسیه برای ایجاد یک سیستم امنیتی در منطقه خلیج فارس که در سطح اقتصاد جهانی از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است، انجام گرفت.»
شیخ عبدالله بن زاید، رئیس امارات متحده عربی نیز با استقبال از این معاهده آن را باری ثبات منطقه مهم دانسته و «قدمی مهم به سوی ثبات و رشد» در منطقه خوانده است.
وزارت خارجه ترکیه در بیانیه‌ای از توافق ایران و عربستان سعودی برای از سرگیری روابط دیپلماتیک و بازگشایی سفارت‌خانه‌های دو کشور پس از ۷ سال استقبال کرد.
ترکیه هم مانند سایر کشورهای خارجی گفته که این توافق «در روابط دو کشور کمک قابل توجهی به تامین امنیت، ثبات و شکوفایی منطقه‌مان خواهد کرد.»
مصر هم با استقبال از این توافقنامه ابراز امیدواری کرده که از سرگیری روابط دیپلماتیک «به کاهش تنش در منطقه کمک کند».
وزارت خارجه بحرین و انور قرقاش، مشاور دیپلماتیک رییس امارات متحده عربی هم به صورت جداگانه از احیای روابط ایران و عربستان استقبال کرده‌اند.
سوریه هم با استقبال از این توافق آن را «منجر به تقویت امنیت و ثبات در منطقه و گسترش همکاری‌ها» دانسته و حسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان هم گفته اگرچه پیامدهای کامل این گام هنوز مشخص نیست، اما حزب‌الله از آن «خوشحال» و «از سرگیری روابط ایران و عربستان سعودی تحول خوبی است» است.
روز گذشته اعلام شد که ایران و عربستان سعودی با میانجیگری چین برای ازسرگیری روابط دوجانبه توافق کرده‌اند و وزیران خارجه دو کشور برای بازگشایی سفارت‌ها به‌زودی با یکدیگر دیدار خواهند کرد.
یک مقام ارشد شبه‌نظامیان حوثی گفته عادی‌سازی روابط ایران و عربستان برای بازگشت امنیت به منطقه ضروری است.
در بیانیه سه‌جانبه ایران، عربستان و چین از «ابتکار شایسته جناب آقای شی جین‌پینگ، رئیس جمهوری خلق چین» برای گفت‌وگو و حل اختلافات تهران و ریاض ستایش شده است.
این بیانیه می‌گوید: «در نتیجه گفت‌وگوهای انجام شده، جمهوری اسلامی ایران و پادشاهی عربستان سعودی توافق کردند ظرف حداکثر دو ماه، روابط دیپلماتیک خود را از سر گرفته و سفارت‌خانه‌ها و نمایندگی‌ها را بازگشایی کنند.»
در سال ۱۳۹۴ عده‌ای از افرادی که خود را بسیجی و حزب‌اللهی معرفی می‌کردند در اعتراض به اعدام یک روحانی سرشناس شیعه، به سفارت عربستان در تهران و کنسولگری این کشور در مشهد حمله کردند که منجر به قطع روابط دو کشور شد.
بی بی سی
