گابریل گارسیا مارکز از چند سال پیش با بیماری سرطان دست و پنجه نرم می‌کرد. او در اوایل ماه آوریل (فروردین) چند روزی در بیمارستان بستری شد اما حال او بهبود زیادی پیدا نکرد. مارکز سرانجام پنج‌شنبه شب (۱۷ آوریل/ ۲۸ فروردین) در سن ۸۷ سالگی در خانه‌اش در شهر مکزیکوسیتی چشم از جهان فروبست.

گابریل گارسیا مارکز که در ۶ مارس ۱۹۲۷ در کلمبیا دنیا آمد، در وطن خود به عنوان گزارشگر و روزنامه‌نگاری زبردست شناخته شده بود، اما در سال ۱۹۶۷ و با انتشار رمانی به نام “صد سال تنهایی” بود که به سرعت در سراسر جهان به شهرت رسید.

این رمان زیبا و اعجاب‌انگیز به دهها زبان ترجمه شد، در میلیون‌ها نسخه به فروش رفت و سرانجام در سال ۱۹۸۲ برای مارکز جایزه ادبی نوبل را به ارمغان آورد.

پس از “صد سال تنهایی” مارکز رمان‌ها و داستان‌های بسیاری منتشر کرد. شاید یکی از بهترین کارهای بعدی او “عشق در سالهای وبا” بوده است. از مارکز مقالات و گزارش‌های ژورنالیستی زیادی منتشر شده است.

مارکز به قاره پرالتهاب آمریکای لاتین تعلق دارد، که هیچکس نمی‌تواند از تحولات و التهابات سیاسی دور باشد. مارکز، مثل بیشتر نویسندگان هم‌نسل خود، در سراسر زندگی با ایده‌های دموکراتیک و جنبش‌های چپ نزدیک بود.

در دهه ۱۹۵۰ میلادی نظامیان با حکومت‌های کودتایی (خونتا) بر بیشتر کشورهای آمریکای لاتین حکومت می‌کردند. بسیاری از آنها نه تنها بیرحم و مستبد، بلکه نوکر بیگانگان بودند. مارکز یکی از نویسندگانی بود که با قلم از جنبش‌های دموکراتیک ملی و پیکار ستمدیدگان در آمریکای لاتین دفاع می‌کرد.

مارکز در ایران

بهمن فرزانه در سال ۱۳۵۴ با ترجمه “صد سال تنهایی”، نویسنده بزرگ آمریکای لاتین را به کتاب‌خوانان ایرانی معرفی کرد. این کتاب با استقبال زیادی روبرو شد و نویسنده آن در ایران به محبوبیت فراوان رسید.

تقریبا تمام آثار داستانی مارکز به فارسی ترجمه و منتشر شده است، و بیشتر آنها بیش از یک بار. بدبختانه برخی از داستان‌های او مانند رمان زیبای “عشق در سالهای وبا” با سانسور به بازار آمده و صحنه‌های اروتیک جذاب آن حذف شده است.

خوانندگان ایرانی آثار مارکز را دنبال می‌کنند و نویسندگان به تأثیر از سبک “رئالیسم جادویی” منسوب به او کتاب می‌نویسند.

آخرین کتاب‌های مارکز در حوزه رمان “روسپی‌های غمزده من” (باز هم با حذف برخی از صحنه‌ها) و خودزندگی‌نامه‌ی‌ او به عنوان “زیستن برای نوشتن” آخرین کارهایی هستند که از مارکز در ایران منتشر شده‌اند.

کتاب “گزارش یک آدم‌ربایی” (۱۹۹۶) نیز در ایران کاملا شناخته شده است، به ویژه از زمانی که میرحسین موسوی، از رهبران اصلی “جنبش سبز”، درونمایه آن را برگردانی واقعی از سرگذشت خود و همفکران خود دانست.

کتاب مارکز را کالبدشکافی نظام‌های وحشت و ترور دانسته‌اند. وصف کامل رژیم‌هایی که زندگی و حرمت شهروندان به هیچ می‌گیرند. مارکز رنج و درد قربانیان دیکتاتوری را شرح می‌دهد، با این دریغ و افسوس که او، این قوی‌ترین قلم جهان، “نمی‌تواند روی کاغذ حتی سایه‌ای کمرنگ از وحشتی را مجسم کند که قربانیان متحمل می‌شوند”.

واکنش‌ها به مرگ گابریل گارسیا مارکز

عصر روز پنج‌شنبه خبر درگذشت گابریل گارسیا مارکز خالق “صد سال تنهایی” و برنده جایزه نوبل ادبیات، باتاسف میلیون‌ها نفر در سراسر جهان مواجه شد.

گابریل گارسیا مارکز که سال‌ها مبتلا به بیماری سرطان بود، روز پنج‌شنبه (۲۸ فروردین / ۱۷ آوریل) در سن ۸۷ سالگی در خانه‌اش در مکزیکوسیتی درگذشت. مرسدس بارچا، همسر او و دو پسرش رودریگو و گونزالو در ساعت‌های پایانی زندگی در کنار او بودند.

گابریل گارسیا مارکز که در ۶ مارس ۱۹۲۷ در کلمبیا دنیا آمد، در وطن خود به عنوان گزارشگر و روزنامه‌نگاری زبردست شناخته شده بود، اما در سال ۱۹۶۷ و با انتشار رمانی به نام “صد سال تنهایی” بود که به سرعت در سراسر جهان به شهرت رسید.

بیشتر بخوانید: گابریل گارسیا مارکز، نامدارترین نویسنده جهان درگذشت

گابریل گارسیا مارکز در کنار همسرش مرسدس بارچا در سال ۲۰۱۰

او در نوشته‌هایش عناصر خیال و “رئالیسم جادویی” را وارد زندگی عادی و روزانه مردم کرد و از تاثیرگذارترین نویسندگانی شد که ادبیات لاتین را به زندگی میلیون‌ها نفر از مردم جهان وارد کرد.

نوشته‌های مارکز پس از سروانتس بیشترین فروش را در میان نویسندگان اسپانیایی زبان داشته است.

گابریل گارسیا مارکز آخرین بار در ششم مارس سال جاری به مناسبت هشتادوهفتمین سال تولدش در محفلی عمومی دیده شد. افراد خانواده‌اش اعلام کرده‌اند که او به بیماری آلزیمر نیز مبتلا بود.

واکنش‌ها بسیارند

با اعلام درگذشت این نویسنده تاثیرگذار در ادبیات قرن بیستم پیام‌های تسلیت از سراسر جهان به راه افتاده‌اند.

خوان مانوئل سانتوز، رئیس جمهوری کلمبیا در تجلیل از گابریل گارسیا مارکز در توییتر خود نوشت: «هزارسال تنهایی و غم، به خاطر مرگ بزرگ‌ترین کلمبیایی در سراسر تاریخ.»

رئیس جمهوری کلمبیا همچنین در یک سخنرانی تلویزیونی فرمان سه‌روز عزای عمومی داد. پرچم‌های این کشور نیز در این سه‌روز نیمه‌افراشته خواهند بود.

انریکه پنیا نیه‌تو، رئیس جمهوری مکزیک، در توییتر خود نوشت: «گابریل گارسیا مارکز در کلمبیا به دنیا آمد، اما او ده‌ها سال متوالی مکزیک را به عنوان میهن‌اش برگزید و زندگی ما را پربارتر کرد.»

گابریل گارسیا مارکز در سال ۱۹۷۰ در بارسلون

گارسیا مارکز از چهل‌سال پیش تا هنگام مرگ‌اش در مکزیک زندگی ‌کرد. قرار است روز دوشنبه (۱ اردیبهشت / ۲۱ آوریل) در مکزیک مراسمی ملی به مناسبت درگذشت گابریل گارسیا مارکز در قصر هنرهای زیبای شهر مکزیکوسیتی برگزار شود.

در حالی که بسیاری از اعضای خانواه گابریل گارسیا مارکز هنوز در باره محل دفن او تصمیمی نگرفته‌اند، آیدا، خواهر او، به خبرنگاران گفته است: «شکی نیست که “گابیتو” کلمبیایی است. آنها باید او را به اینجا بیاورند.»

آیدا گارسیا مارکز سال گذشته میلادی کتابی منتشر کرد در باره تاریخچه زندگی برادرش گابریل. او اما هم‌زمان گفت تصمیم‌نهایی در باره محل دفن برادرش توسط بیوه او و دو پسرش گرفته خواهد شد.

باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا، در ارتباط با مرگ گابریل گارسیا مارکز گفت: «با مرگ او جهان یکی از آینده‌نگران بزرگ خود را از دست داد. او از دوران کودکی من تاکنون یکی از محبوب‌ترین نویسندگان برایم بوده است.»

سخنان رئیس جمهوری آمریکا در حالی است که گابریل گارسیا مارکز که از دوستان صمیمی فیدل کاسترو، رهبر انقلاب کوبا بود، سال‌ها به دلیل موضع‌گیری‌های‌سیاسی‌و انتقادیش به آمریکا اجازه دریافت ویزای این کشور را نداشت. او به مداخلات آمریکا در ویتنام و شیلی انتقاد کرده بود.

به‌رغم این انتقادها بیل کلینتون و فرانسوا میتران روسای جمهور پیشین آمریکا و فرانسه از جمله دوستان گابریل گارسیا مارکز بودند.

مارکز در سال ۱۹۸۷ به مناسبت ۲۰ سالگی “صد سال تنهایی”

بیل کلینتون روز پنج‌شنبه (۲۸ فروردین / ۱۷ آوریل) پس از مرگ گابریل گارسیا مارکز گفت: «افتخار می‌کنم که بیش از ۲۰ سال با او دوستی داشتم و ذهن درخشان گابریل گارسیا مارکز و قلب بزرگ او را می‌شناختم.»

ژوزه مانوئل باروسو، رئیس کمیسیون اتحادیه اروپا، در باره مرگ این نویسنده بزرگ جهانی گفت: «گابریل گارسیا مارکز صدای آمریکای جنوبی بود که به صدای جهان ما تبدیل شد.»

شکیرا، ترانه‌سرا، رقصنده و خواننده بزرگ پاپ کلمبیایی نیز در پی مرگ گارسیا مارکز گفت: «سخت است؛ به تو بدرود گفتن سخت است. تو بخشنده بودی و همه چیز به ما بخشیدی.»

جیمز فرانکو، هنرپیشه ۳۵ ساله آمریکایی در توییتر خود نوشت: «”صد سال تنهایی”− گابریل گارسیا مارکز، هرگز آن را فراموش نخواهیم کرد.»

میا فارو، هنرپیشه ۶۹ ساله آمریکایی در توییتر با نوشته‌ی: «در صلح بیارام!» اندوه خود را بیان داشت.

رُز مک‌‌گوآن، هنرپیشه‌ی ۴۰ ساله آمریکایی در توییتر نوشت: «واژه‌های او مرا به مکان‌های جادویی کشاند.»

خواننده ۴۱ ساله کلمبیایی، خوآنِس در توییتی نوشت که “بزرگترین” رفت “ولی یک اسطوره‌ی جاودان برجای ماند”.

ایزابل آلینده، نویسنده اهل شیلی نیز در باره گابریل گارسیا مارکز گفت: «او مهم‌ترین نویسنده آمریکای جنوبی در سراسر تاریخ بود.»

دویچه وله