آمریکا و اتحادیه اروپا توقف تحریم‌های هسته‌ای ایران از ‘روز اجرای توافق’ را اعلام کردند

 بی بی سی: در روزی که با عنوان “روز پذیرش” توافق هسته‌ای ایران شناخته می‌شود، باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا دستور آمادگی برای لغو و توقف اجرای تحریم‌های هسته‌ای ایران در “روز اجرای” این توافق را صادر کرده و اتحادیه اروپا هم برداشتن تحریم‌های هسته ای از این روز را به تصویب رسانده است.

روز اجرای توافق روزی است که آژانس تأیید کند که ایران به تعهدات مقدماتی خود در مورد غنی سازی، مواد غنی شده و تأسیسات اراک عمل کرده و همزمان تحریم های هسته ای اتحادیه اروپا و آمریکا علیه ایران عملا لغو یا متوقف شود.

در متن فرمان رئیس جمهور آمریکا که امروز یکشنبه ۱۸ اکتبر (۲۶ مهر) منتشر شده، از دولت این کشور خواسته شده که “تمام اقدامات لازم برای اطمینان یافتن از اجرای موثر و سریع تعهدات آمریکا مندرج در برنامه جامع اقدام مشترک بر اساس قوانین ایالات متحده” انجام شود.

در توافق جامع اتمی ایران و قدرت های جهانی، دولت آمریکا متعهد شده است که از روز اجرای توافق، اعمال تحریم‌های کنگره مرتبط با برنامه هسته‌ای ایران را متوقف و فرامین اجرایی رئیس جمهور را در این مورد لغو کند.

ایران گفته که امیدوار است “روز اجرا” به سرعت، ظرف کمتر از دو ماه، فرا برسد اما مقام های آمریکایی گفته اند که مدت زمان اجرا احتمالا بیش از دو ماه خواهد بود.

یک مقام ارشد آمریکایی یکشنبه به خبرنگاران گفت: “برای ما مهم است که این کار درست انجام شود، نه اینکه با سرعت انجام شود. تصور کمتر از دو ماه برای ما مشکل است.”

آقای اوباما روز یکشنبه در بیانیه ای از “روز پذیرش” توافق اتمی استقبال کرد.

او گفت: “امروز گام مهمی در جهت جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته ای و اطمینان از اینکه برنامه هسته ای این کشور منحصرا صلح آمیز است برداشته شد.”

جان کری وزیر خارجه آمریکا هم در بیانیه ای گفت:‌ “این روزی مهم برای همه ما و یک گام حیاتی اول در فرآیند اطمینان از صلح آمیز بودن مقاصد برنامه اتمی ایران است.”

پیشتر فیلیپ هموند، وزیر امور خارجه بریتانیا در بیانیه‌ای، یکشنبه را “روزی مهم برای یک توافق تاریخی” خواند که در آن برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) وارد مرحله اجرا می‌شود.
بیاینه مشترک ظریف و موگرینی

هم‌زمان در بیانیه مشترکی که از سوی محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه ایران و فدریکا موگرینی، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا منتشر شد، دو طرف بر تعهد خود به اجرای برنامه جامع اقدام مشترک و رعایت زمان‌بندی آن تاکید کرده‌اند.

در این بیانیه گفته شده که اتحادیه اروپا چارچوب قانونی لازم برای رفع تحریم‌های هسته‌ای ایران را پذیرفته است و این تحریم‌ها در روز اجرای توافق هم‌زمان با اجرای تعهدات ایران – با نظارت آژانس بین‌المللی انرژی اتمی – برداشته خواهد شد.

ساعاتی پیش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی اعلام کرد که ایران به آژانس خبر داده است که از “روز اجرای توافق” برنامه جامع اقدام مشترک، پروتکل الحاقی را به صورت موقت -تا زمان تصویب مجلس- اجرا خواهد کرد.

در برنامه جامع اقدام مشترک پیش‌بینی شده بود که توافق جامع حداکثر ۹۰ روز بعد از صدور قطعنامه شورای امنیت در تایید این توافق، واجد اثر یا به عبارتی وارد مرحله اجرا شود.

این فرصت ۹۰ روزه که امروز به پایان رسید، برای طی شدن روندهای قانونی و سیاسی لازم در داخل کشورهای طرف توافق در نظر گرفته شده بود.

آژانس از موافقت رسمی ایران با اجرای پروتکل الحاقی خبر داد

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، امروز یکشنبه ۱۸ اکتبر (۲۶ مهرماه) در بیانیه‌ای اعلام کرد که ایران به آژانس خبر داده است که از “روز اجرای توافق” برنامه جامع اقدام مشترک، پروتکل الحاقی را به صورت موقت -تا زمان تصویب مجلس- اجرا خواهد کرد.

در این بیانیه همچنین گفته شده است که ایران اجرای بند اصلاح‌شده ۳.۱ در توافق پادمان را از “روز اجرای توافق” پذیرفته است.

“روز اجرای توافق” روزی است که آژانس تأیید کند که ایران به تعهدات مقدماتی خود در مورد غنی سازی، مواد غنی شده و تأسیسات اراک عمل کرده و همزمان تحریم های هسته ای اتحادیه اروپا و آمریکا علیه ایران عملا لغو یا متوقف شود.

با اجرای پروتکل الحاقی ایران نظارت‌های شدیدتر بر فعالیت‌ها و تاسیسات هسته‌ای خود را می‌پذیرد و بند اصلاح‌شده ۳.۱ نیز کشورها را ملزم می‌کند که از زمانی که تصمیم به ساخت یک مرکز اتمی جدید می گیرد، آژانس را درباره جزئیات آن مطلع کنند.

پذیرش اجرای پروتکل الحاقی و بند اصلاح‌شده ۳.۱ توسط ایران در بند هفت از پیوست پنج برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) پیش‌بینی شده بود.

+بیشتر بخوانید: اجرای برجام در ایران تصویب شد؛ گام‌های بعدی کدامند؟

با این اعلام آژانس در روزی که با عنوان “روز پذیرش توافق” نامگذاری شده، توافق هسته‌ای ایران عملا از مرحله تصویب و تایید در داخل کشورها می‌گذرد و وارد مرحله اجرا می‌شود.

ساعاتی پیش از بیانیه آژانس، فیلیپ هموند، وزیر امور خارجه بریتانیا در بیانیه‌ای جداگانه امروز را “روزی مهم برای یک توافق تاریخی” خوانده و گفته بود از این پس تمرکز بر اجرای تعهدات این توافق خواهد بود.

مجلس ایران هفته گذشته هم‌زمان با تصویب اجرای برجام، در تبصره ای ۴ مصوبه پیشین مجلس مرتبط با برنامه اتمی ایران را لغو کرده بود.

یکی از این قوانین “قانون الزام دولت به تعلیق اقدامات داوطلبانه” بود که بر اساس آن دولت بعد از ارجاع پرونده هسته‌ای ایران به شورای امنیت، ملزم می‌شد فعالیت‌های داوطلبانه از جمله اجرای پروتکل الحاقی و بند اصلاح‌شده ۳.۱ را متوقف کند.

با لغو این قانون توسط مجلس، زمینه اجرای داوطلبانه پروتکل الحاقی فراهم شد.

توافق جامع اتمی؛ ۱۰ تعهدی که ایران باید پیش از لغو تحریم‌ها عمل کند

رئیس جمهور آمریکا امروز دستور توقف اعمال تحریم‌های اتمی علیه ایران از “روز اجرای توافق” را صادر کرد و اتحادیه اروپا هم چارچوب قانونی لغو تحریم‌ها از همان روز را به تصویب رساند.

ایران هم به آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کرد که از “روز اجرای توافق”، پروتکل الحاقی و بند اصلاح‌شده ۳.۱ در توافق پادمان را اجرا می کند.

اما “روز اجرای توافق” چه روزی است؟

بر اساس توافق جامع اتمی ایران و قدرت های جهانی، “روز اجرای توافق” روزی است که آژانس تأیید کند که ایران تعهدات مقدماتی خود را از جمله در تأسیسات اراک، نطنز و فردو انجام داده است.

مطابق این توافق، ایران باید تا آن روز این اقدامات را انجام دهد:

اراک

۱- قلب رآکتور آب سنگین اراک را از آن خارج کند و منافذ آن را با بتن پر کند به طوری که بعدا قابل استفاده نباشد.

۲- به ساخت مجتمع سوخت اراک ادامه ندهد و موجودی سوخت و مجتمع تولید آن را تا آماده شدن رآکتور جدید زیر نظارت آژانس قرار دهد. ایران باید در خطوط تولید سوخت تغییرات فنی ایجاد کند تا متناسب رآکتور جدید شود.

۳- در اجرای محدودیت ۱۵ ساله تولید آب سنگین، موجودی آب سنگین و میزان تولید آب سنگین در کارخانه اراک را به آژانس گزارش دهد و اجازه نظارت آژانس بر ذخیره و تولید را فراهم کند. این نظارت در صورت درخواست آژانس از طریق بازدید از کارخانه اراک صورت خواهد گرفت.

نطنز

۴- تعداد ماشین های غنی سازی IR-1 را در تأسیسات غنی سازی نطنز به ۵۰۶۰ عدد و سطح غنی سازی را به ۳.۶۷ درصد کاهش دهد و ماشین های اضافی را باز و به انبار منتقل کند و تحت نظارت پیوسته آژانس قرار دهد.

۵- محدودیت های پیش بینی شده در مورد تحقیق و توسعه ماشین های غنی سازی را اعمال کند و ماشین های اضافی را تحت نظارت آژانس به انبار منتقل کند.

فردو

۶- تمام فعالیت های غنی سازی اورانیوم و تحقیق و توسعه مرتبط با غنی سازی و کار با مواد هسته ای را در تأسیسات فردو متوقف کند.

۷- تنها ۱۰۴۴ ماشین IR-1 در تأسیسات فردو به صورت نصب شده باقی می ماند که با ترتیب خاصی تنها برای تولید ایزوتوپ های پایدار مورد استفاده خواهد بود. بقیه ماشین ها باید باز و به انبار منتقل شود و تحت نظارت آژانس قرار گیرد.
ذخیره

۸- ایران می تواند معادل ۳۰۰ کیلوگرم گاز UF6 با غنای تا ۳.۶۷ درصد اوانیوم غنی شده ذخیره کند. ذخایر مازاد بر آن باید یا به سطح غنای طبیعی رقیق شود، یا در عوض تحویل اورانیوم با غنای طبیعی، به خارج فروخته شود. گروه ۱+۵ باید به ایران کمک کند تا قراردادی برای این تبادل با یک نهاد خارجی منعقد کند.

۹- تمام اکسید اورانیوم غنی شده ایران که غنای آن بین ۵ تا ۲۰ درصد است باید به صفحه سوخت قابل استفاده در رآکتور تحقیقاتی تهران تبدیل شود.
زمینه نظارت آژانس

۱۰- باید مدالیته ها و ترتیبات خاص تأسیسات اتمی برای فراهم آوردن زمینه فعالیت های شفافیت ساز آژانس تکمیل شود.