اعلام آمادگی ترامپ برای مذاکره “بدون پیش شرط” با ایران و واکنشها به آن
دونالد ترامپ رییس جمهوری آمریکا می گوید حاضر است با همتای ایرانی خود “بدون هیچ شرطی” دیدار کند.
آقای ترامپ که دوشنبه در واشنگتن در یک کنفرانس خبری مشترک با نخست وزیر ایتالیا صحبت می کرد، در پاسخ به سوالی گفت اگر ایرانی ها بخواهند او هم حاضر با ملاقات با آنهاست.
آقای ترامپ در پاسخ به سوالی درباره شرایطش برای دیدار با مقام های ایرانی چند بار تاکید کرد که هیچ شرطی برای چنین دیداری ندارد.
آقای ترامپ گفت: “هیچ شرطی وجود ندارد. اگر آنها بخواهند ملاقات کنند، ما هم ملاقات می کنیم . این هم برای کشور خوب است، هم برای آنها، هم برای ما و هم برای جهان.”
دونالد ترامپ این سخنان را در پاسخ به سوال یکی از خبرنگاران درباره اقدام های پیش روی ایران برای کاستن از تنش ها بیان کرد.
حمید ابوطالبی از مشاوران حسن روحانی رئیس جمهور ایران در واکنشی در توییتر نوشت: “احترام به حقوق ایران، کاهش خصومت ها، بازگشت به توافق اتمی گام هایی است که راه پردست انداز به سوی گفت و گو را هموار می کند.”
‘نه قدرت، نه ضعف‘
آقای ترامپ در ابتدای پاسخش با اشاره با دیدار اخیر با رهبر کره شمالی گفت: “وقتی صحبت از احتمال جنگ، مرگ و قحطی و خیلی از مسایل دیگر است، ملاقات هیچ ایرادی ندارد.”
آقای ترامپ گفت: “در حال حاضر آنها در شرایط سختی هستند. من به توافق هسته ای با ایران پایان دادم، توافقی که مضحک بود. آنها ممکن است در نهایت بخواهند با ما دیدار کنند و من هم در هر زمانی که آنها بخواهند آماده این دیدار هستم.”
به گفته آقای ترامپ، این دیدار “نه از موضع قدرت خواهد بود و نه از موضع ضعف. بلکه اگر منجر به توافقی معنی دار شود که مانند توافق قبلی بی ارزش نباشد، کار مناسبی است.”
صحبت های آقای ترامپ در حالی بیان شد که تا برقراری مجدد دور نخست تحریم های آمریکا که شامل صنایع خودروسازی، فلزات گرانبها مانند طلاست، تنها یک هفته باقی مانده است.
آقای ترامپ در ابتدای سخنانش از کشورهای جهان خواست با افزایش فشار بر ایران، این کشور را ترغیب کنند تا به “رفتار مضر” خود پایان دهد و از همراهی ایتالیا با آمریکا در این رابطه استقبال کرد.
آقای ترامپ قبلا هم برای گفت و گو با رهبران ایران ابراز علاقه کرده است.
او روز ۱۲ ژوئیه پس از شرکت در نشست رهبران کشورهای عضو سازمان پیمان آتلانتیک شمالی، ناتو، در بروکسل، با اشاره به اختلاف آمریکا و ایران گفته بود: “میدانم آنها با مشکلات فراوانی مواجه هستند و اقتصادشان در شرف سقوط است اما من این را به شما میگویم که روزی به من تلفن خواهند زد و خواهند گفت که بیایید توافقی بکنیم.”
اما تاکنون نشانه ای از پاسخ مثبت ایران دیده نشده است.
بهرام قاسمی، سخگوی وزارت امور خارجه ایران، در واکنش به آن اظهارات گفت که احتمال اینکه دونالد ترامپ روزی به تهران زنگ بزند و خواهان مذاکره شود وجود دارد.
دولت آمریکا اردیهشت ماه گذشته رسما خروج از توافق هسته ای ایران و قدرت های جهانی (برجام) را اعلام کرد.
پیشنهاد تازه آقای ترامپ درحالی مطرح می شود که جنگ لفظی دو کشور در هفته های اخیر بالا گرفته است.
رئیس جمهور آمریکا یکشنبه هفته پیش در توییتر خطاب به حسن روحانی نوشت: “به رئیس جمهور ایران، روحانی: هرگز و هرگز ایالات متحده را تهدید نکن، وگرنه بلایی سرتان خواهد آمد که کمتر کسی در تاریخ متحمل شدهاست.”
او افزود: “ما دیگر آن کشوری نیستیم که حرفهای جنونآمیزتان درباره خشونت و مرگ را تحمل کنیم. حواست را جمع کن.”
آقای روحانی یک روز پیشتر از هشدار دونالد ترامپ، با اشاره به اقدامات آمریکا برای تحریم نفتی ایران و جلوگیری از صادرات آن به واشنگتن هشدار داده بود: “با دم شیر بازی نکنید، پشیمان کننده است”.
قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس، شاخه برونمرزی سپاه پاسداران، هم هفته پیش خطاب به رئیس جمهور آمریکا گفت: “من حریف تو هستم، نیروی قدس حریف شماست. هیچ شبی نیست که ما نخوابیم و به شما فکر نکنیم.”
پومپئو شرایط مذاکره ‘بدون پیششرط’ ترامپ با ایران را شرح داد
وزیر خارجه آمریکا شرایط این کشور برای مذاکره با جمهوری اسلامی جهت رفع اختلاف بین دو طرف را شرح داده است.
ساعاتی پس از سخنرانی دونالد ترامپ شامل پیشنهاد مذاکره “بدون شرط” با مقامات ایرانب، مایک پومپئو، وزیر خارجه آمریکا شرایطی را برای چنین مذاکراتی تعیین کرد و در مصاحبه با شبکه تلویزیونی آمریکایی سیانبی گفت که “ما این موضوع را پیشتر مطرح کردهایم که رئیس جمهوری مایل به ملاقات با دیگران برای حل مشکلات است” اما افزود که برای موفقیت در چنین مذاکراتی، شرایطی هم وجود دارد.
آقای پومپئو در تشریح چنین مذاکراتی گفت که “اگر ایرانیان تعهد خود برای تغییر اساسی در نحوه رفتار با مردم خود را نشان دهند، رفتار مخرب خود را کنار بگذارند، بتوانند قبول کنند که ارزش دارد که وارد یک توافق هستهای شوند که در عمل مانع از تکثیر سلاحهای هستهای خواهد، آنگاه رئیس جمهوری [آمریکا] گفته است که آماده است تا بنشیند و با آنها گفتگو داشته باشد.”
مشخص نیست که آیا منظور آقای پومپئو آمادگی دولت ایران برای مذاکره در مورد پذیرش این شرایط است یا اینکه معتقد است که باید این شرایط را قبل از مذاکره پذیرفته باشد. جمهوری اسلامی پیش از این اظهارات مقامات آمریکایی در حمایت از حقوق بشر و ‘خواستهای مردم ایران” را مداخله در امور داخلی این کشور توصیف و از آن انتقاد کرده است.
ساعاتی پیش از آن رئیس جمهوری آمریکا در یک نشست خبری مشترک با نخست وزیر ایتالیا، در پاسخ به سئوالی در مورد مذاکره با ایران گفت که حاضر است “بدون پیش شرط” با مقامات ایرانی گفتگو کند. وی گفت که مذاکره “برای کشور، برای آنها، برای ما و برای جهان خوب است، پیش شرطی نیست و اگر آنها بخواهند گفتگو کنند، من با آنها ملاقات میکنم.”
رئیس جمهوری آمریکا در عین حال گفت که “اطمینان ندارم که آنها هنوز آمادگی آن را داشته باشند اما معتقدم که عاقبت آنها مایل به ملاقات خواهند بود.” آقای ترامپ گفت که این پیشنهاد را “از روی ضعف یا از موضع قدرت نمیکنم بلکه فکر میکنم که کار درستی است.” اوایل سال جاری، پس از ماههای جدال لفظی بین مقامات آمریکا و کره شمالی و تهدید دو طرف به توسل به راه حل نظامی و حتی کاربرد اسلحه اتمی، رهبر کره شمالی پیشنهاد ملاقات و مذاکره با رئیس جمهوری آمریکا را مطرح کرد و این ملاقات در ماه ژوئن در سنگاپور برگزار شد.
آقای ترامپ اخیرا از این احتمال سخن گفته که روزی مقامات ایران نیز خواستار مذاکره با آمریکا خواهند شد.
در ماه مه و پس از خروج آمریکا از برجام، وزیر خارجه آمریکا دوازده شرط مشخص را برای مذاکره با ایران مطرح کرد و اخیرا نیز ضمن انتقاد از حکومت جمهوری اسلامی در زمینه سیاست داخلی و نحوه برخورد با مردم این کشور و متهم کردن برخی از مقامات جمهوری اسلامی به فساد مالی، گفت که حکومت ایران “بیشتر به مافیا شباهت داد تا یک دولت.” رئیس جمهوری آمریکا نیز در موارد متعدد، ضمن انتقاد شدید از سیاست داخلی و خارجی ایران، گفته است که دولت آمریکا از خواستههای مردم ایران حمایت میکند. او از دولت سابق آمریکا را متهم کرده است که به جای حمایت از مردم ایران در برابر فشار داخلی، مصالحه با حکومت را ترجیح داده است.
مقامات آمریکایی اظهارات رئیس جمهوری و وزیر خارجه آمریکا در مورد وضعیت حقوق بشر در ایران را به شدت محکوم کرده و دخالت در امور داخلی خود دانسته است.
روابط سیاسی ایران و آمریکا در پی ماجرای گروگانگیری دیپلماتهای آمریکایی در تهران قطع شد و از آن زمان، مقامات ارشد جمهوری اسلامی همواره هرگونه تماس رسمی و مذاکره با آمریکا را زیانبار و عادی سازی روابط با آن کشور را مردود اعلام کردهاند.
پس از مذاکرات منجر به دستیابی به برجام نیز که ایالات متحده عملا طرف اصلی گفتگو بود، رهبر جمهوری اسلامی هشدار داد که گفتگو با آمریکا منحصر به موضوع برنامه هستهای بوده و تاکید ورزید که در هیچ زمینه دیگری بین دو طرف مذاکرات صورت نخواهد گرفت.
پیش از آن، آیتالله خامنهای هشدار داده بود که در صورت مذاکره و حصول توافق با آمریکا در مورد مسایل هستهای، آن کشور خواستهای دیگری مانند کنار گذاشتن برنامه موشکی و رعایت حقوق بشر را پیش خواهد کشید.
رهبران و مقامات جمهوری اسلامی خصومت با آمریکا شعارهای ضد آمریکایی را یکی از دستاوردهای مهم ا نقلاب اسلامی توصیف کرده و بر تداوم آن اصرار داشتهاند.
هنوز مقامات جمهوری اسلامی به پیشنهاد رئیس جمهوری و شرایط وزیر خارجه آمریکا واکنش رسمی نشان ندادهاند اما پس سخنان آقای ترامپ، حمید ابوطالبی از مشاوران حسن روحانی رئیس جمهور ایران در توییتر نوشت: “احترام به حقوق ایران، کاهش خصومتها، بازگشت به توافق اتمی گامهایی است که راه پردست انداز به سوی گفتگو را هموار میکند.”
در این زمینه:
- قاسم سلیمانی به ترامپ: سپاه قدس حریف شما است
- سرانجام رویارویی ترامپ با ایران چه میشود؟
- ترامپ: ایران برنامه هستهای را از سرگیرد عواقب شدیدی منتظرش خواهد بود
- هشدار روحانی به دولت ترامپ؛ ایران را تهدید نکنید
- انتقاد شدید پومپئو از حکومت ایران در جمع ایرانیان در کالیفرنیا
- واکنش فضای مجازی به بالاگرفتن جنگ لفظی ایران و آمریکا
- وزیر دفاع آمریکا: دنبال تغییر رژیم در ایران نیستیم
- پاسخ احتمالی ایران به سیاست ‘بیثباتسازی’ اقتصاد کشور توسط آمریکا
- ناتو عربی یا بازاری تازه برای ترامپ؟
- پیام تشکر قاسم سلیمانی از تهدید نفتی روحانی در سوییس
- پومپئو: تغییر رژیم ایران در دستور کارمان نیست
- وزیر خارجه آمریکا: شدیدترین تحریمهای تاریخ را علیه ایران وضع میکنیم
- وزیر خارجه ایران ‘مطالبات’ جمهوری اسلامی از آمریکا را شرح داد
بی بی سی
***
واکنش ها به پیشنهاد ترامپ برای مذاکره
درحالی که رئیس جمهور آمریکا بدون برنامهریزی قبلی و در پاسخ به پرسش یکی از خبرنگاران از آمادگیاش برای دیدار بدون پیششرط با رئیسجمهور ایران خبر داد، شورای امنیت ملی و وزارت خارجه آمریکا برای انجام چنین دیداری پیششرطهایی تعیین کردند.
به گزارش فرارو، دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در اتخاذ تصمیمات جنجالی تردیدی به خود راه نمیدهد یا حداقل تاکنون اینگونه بوده است. ترامپ که علیرغم پایبندی موثق ایران به توافق هستهای، از آن به طور یکجانبه خارج شده بود، روز دوشنبه گفت حاضر است با حسن روحانی، رئیسجمهور ایران، بدون هیچ پیششرطی دیدار کند.
ترامپ در یک کنفرانس خبری مشترک با جوزپه کونته، نخستوزیر ایتالیا، در واشنگتن ضمن استقبال از دیدار با رئیسجمهور ایران گفت: «ما با همه دیدار میکنیم. اگر آنها بخواهند دیدار کنند، ما هر زمانی که آنها بخواهند دیدار خواهیم کرد».
ترامپ دیدار چهره به چهره با رئیسجمهور ایران را با دیدارهایش با کیم جونگ اون، رهبر کره شمالی، و ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه، مقایسه کرد.
واکنش ایران: اول به برجام برگردید سپس…
در اولین واکنش ایران به پیشنهاد غافلگیرانه ترامپ، حمید ابوطالبی، مشاور رئیسجمهور ایران، اعلام کرد که بازگشت آمریکا به برجام، هموارکننده مسیر دشوار گفتگوهای دو طرف خواهد بود.
ابوطالبی در صفحه توئیتر خود نوشت: «احترام به ملت بزرگ ایران، کاهش خصومتها و بازگشت آمریکا به برجام، هموارکننده مسیر سنگلاخ کنونی است».
وی ادامه داد: «گفتوگوی تلفنی روسایجمهوری دوکشور در سازمان ملل در سال ۱۳۹۲، بر این باور استوار بود که میتوان با التزام به ابزار گفتگو در مسیر اعتمادسازی گام برداشت. برجام دستاورد التزام به گفتگو است؛ بایدآن را پذیرفت.»
مشاور روحانی نوشت: «سال گذشته در مجمع عمومی سازمان ملل پس از تهدید ملت بزرگ ایران، موضوع ملاقات دو رییسجمهور مطرح شد؛ اکنون هم پس از خروج از برجام، ملاقات بدون پیششرط عنوان میشود! کسانی که به گفتگو به عنوان روش حل اختلافات در جوامع متمدن باور دارند، باید به ابزار آن هم ملتزم باشند.»
پاسخ ابوطالبی مورد توجه رسانههای خارجی قرار گرفت.
مهاجرانی: روحانی و ترامپ، ۲۸ مرداد دیدار کنند
عطاالله مهاجرانی؛ وزیر سابق ارشاد در دولت سید محمد خاتمی و فعال سیاسی اصلاح طلب معتقد است که وقتی ترامپ پیشنهاد مذاکره بدون پیش شرط با ایران را مطرح می کند، دیگر نباید روحانی در مقابل طرح این موضوع شرط بگذارد. وزیر سابق ارشاد در دولت اصلاحات پیشنهاد داده است که بهترین زمان گفتگوی ایران و آمریکا، ۲۸ مردادماه در تهران است!
مطهری: اکنون زمان مناسبی برای مذاکره با آمریکا نیست
به گزارش خبرگزاری خانه ملت، علی مطهری در حاشیه نشست علنی امروز (سه شنبه، ۹ مردادماه) مجلس در جمع خبرنگاران و در خصوص پیشنهاد ترامپ برای مذاکره با ایران، اظهار داشت: وضعیت فعلی برای وارد شدن به مذاکره با آمریکا مناسب نیست، زیرا توام با ذلت و خواری است.
نایب رئیس مجلس بیان کرد: اگر ترامپ از برجام خارج نشده بود و تحریمها را علیه ایران برقرار نکرده بود، به نظر من وارد مذاکره شدن با آمریکا اشکالی نداشت همانطور که بهتر بود در زمان اوباما با آمریکا رابطه برقرار میکردیم و حتی وارد مذاکره هم میشدیم ولی آن فرصت را از دست دادیم.
وی با بیان اینکه اکنون مذاکره با آمریکا توام با خواری و تحقیر است و فعلا مذاکره با آمریکا مناسب نیست، افزود: اصل مذاکره را قبول دارم زیرا اصل مذاکره در شرایط مناسب و عادلانه میتواند مفید باشد.
مطهری ادامه داد: البته مذاکره غیر از رابطه است، ممکن است رابطه برقرار کنیم برای اینکه تسهیلاتی برای اتباع ایرانی در آمریکا و غیره ایجاد کنیم ولی مذاکره یعنی اینکه میخواهیم در رابطه با مسائل مختلفی توافق کنیم، اینها دو مساله است که باید در جای خودش بررسی شود.
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات، اسلامشهر و پردیس در مجلس گفت: به هر حال اکنون زمان مناسبی برای مذاکره نیست و بهتر بود که در دوره ریاست جمهوری اوباما بسیاری از این مسائل را حل میکردیم.
مطهری در پاسخ به سوالی پیرامون الحاق ایران به کنوانسیون پالرمو و نامهای که کمیسیون قضائی و حقوقی مجلس برای کسب نظر مقام معظم رهبری، به ایشان ارسال کرده است، اظهار داشت: این موضوع ارتباطی به رهبری ندارد و ایشان در مورد الحاق به کنوانسیون مبارزه با تامین مالی تروریسم، گفتند که در مورد این الحاقها باید دقت بیشتری شود، اما در مورد الحاق به کنوانسیون پالرمو به نظر من مساله خیلی مهمی ندارد و باید ببینیم که شورای نگهبان چه نظری دارد.
وی در پاسخ به سوال خبرنگاری مبنی بر اینکه برخی موضوع عدم کفایت سیاسی رئیس جمهور را مطرح میکنند، افزود: اکنون زمان مناسبی برای طرح مسائلی مانند عدم کفایت سیاسی رئیس جمهور نیست.
برخی با موشک هوا کردن تلاش میکردند تا برجام اجرا نشود
نایب رئیس مجلس بیان کرد: آن افرادی که تلاش کردند تا برجام اجرا نشود، آنها مسئول شرایط به وجود آمده کنونی هستند زیرا با موشک هوا کردن تلاش میکردند تا برجام اجرا نشود و اکنون به هدف خود رسیدهاند، اگر کل نظام مصمم بر اجرای برجام بود و سرمایه گذاریهای زیادی از طرف اروپاییها و… در ایران انجام شده بود، امروز ترامپ به آسانی نمیتوانست از برجام خارج شود.
مطهری ادامه داد: بخشی از حکومت از ابتدا مایل به اجرای برجام نبود و به این هدف خود رسید، تقصیر مشکلاتی که امروز پیدا شده، بیشتر به گردن افرادی است که تلاش کردند تا برجام اجرا نشود ولی این افراد مدعی هستند که چرا اوضاع اینگونه شده است.
نماینده مردم تهران در مجلس خطاب به افرادی که به عقیده وی تلاش کردند تا برجام اجرا نشود، گفت: وضعی که به وجود آمده نتیجه کاری است که خود شما انجام دادید. اگر همه تلاش می کردند تا برجام درست اجرا شود، خیلی از شرکتهای اروپایی و آمریکایی وارد ایران شده و سرمایه گذاری میکردند و ترامپ نمیتوانست به راحتی از برجام خارج شود و اکنون نمیتوان همه تقصیرها را به گردن دولت و آقای روحانی انداخت.
نایب رئیس مجلس بیان کرد: در بوجود آمدن این وضعیت، دولت نیز حتما سوءمدیریت داشته ولی همه افرادی که تلاش می کردند برجام اجرا نشود، به نظر من مقصر هستند.
فلاحتپیشه: آمریکا و ایران راهبردی برای جنگ یا مذاکره ندارند
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس معتقد است از آنجایی که ارتباط میان ایران و آمریکا بر اساس اطلاعات دروغ شکل میگیرد، لازم است خط قرمز ارتباطی میان این دو کشور وجود داشته باشد تا تصاعد بحران نداشته باشیم.
حشمت الله فلاحت پیشه در گفتوگو با خبرنگار خبرگزاری خانه ملت، با اشاره به اعلام ترامپ مبنی بر آمادگی برای مذاکره با مقامات ایران، گفت: آمریکایی ها همواره در طول دوران عهدشکنی هایی علیه ایران داشته اند اما حتی در اوج این عهدشکنی یعنی در زمان خروج از برجام نیز موضوع مذاکره را مطرح می کنند.
نماینده مردم اسلام آباد غرب و دالاهو در مجلس در ادامه با بیان اینکه کشورهای ثالث زمام دشمنی ایران و آمریکا را در اختیار گرفتهاند، عنوان کرد: شخص ترامپ می داند بزرگ ترین ضربه را به دیپلماسی زده چرا که تابوی مذاکره میان آمریکا و ایران در جریان مذاکرات هستهای که در سطح وزرای خارجه بود، شکسته شده بود.
وی در ادامه با تأکید بر اینکه کشورهای ثالث دشمنی میان ایران و آمریکا را شکل داده و بهره آن را می برند، اظهار داشت: ایران و آمریکا دو قدرت منطقهای و جهانی هستند که حداقل موضوع مهم این است که نیازمند یک خط قرمز برای مذاکره هستند که مانع تصاعد بحران میان آنها شود.
فلاحت پیشه ادامه داد: در حال حاضر بحران ها و اختلافات میان ایران و آمریکا به گونهای است که بیشتر به صورت مصنوعی افزایش یافته چرا که بسیاری از موارد مطرح شده از سوی آمریکا مبتنی بر اطلاعات دروغ است لذا در این شرایط هیچ یک از دو طرف راهبردی برای جنگ یا مذاکره ندارند.
این نماینده مردم در مجلس دهم در ادامه در پاسخ به این سوال که آیا جمهوری اسلامی نباید ورود مجدد به برجام را پیش شرطی برای مذاکره قرار دهد، ابراز داشت: اعتقاد ما بر جدا بودن موضوع برجام جدا است و این توافقنامه را یک رژیم بین المللی جدا به لحاظ حقوقی و بین المللی می دانیم و حتی اروپایی ها در این زمینه بیش از ما برای حفظ آن مصمم هستند.
وی در ادامه تأکید کرد: تا زمانی که آمریکایی ها از موضع زور موضوع مذاکره را مطرح می کنند عملا مذاکره ای شکل نمی گیرد و این به آن دلیل است که هیچ یک از دو طرف راهبردی برای جنگ و مذاکره ندارند.
رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در پایان خاطرنشان کرد: ایران و آمریکا حتی در شرایط بحرانی باید خط قرمز ارتباطی میان خود را حفظ کنند تا بحران شدت نگیرد.
آیا واقعا امکان دیدار دو رئیسجمهور وجود دارد؟
پس از انقلاب اسلامی ۱۳۵۷، روسای جمهور ایران و آمریکا هرگز با یکدیگر دیدار نکردند و روابط دو کشور هم تقریبا همواره تنشآلود بوده است. اما آیا ترامپ موفق خواهد شد اولین دیدار روسای جمهور ایران و آمریکا را رقم بزند؟
به لحاظ نظری، دیدار دو رئیسجمهور، غیرممکن نیست. اما در عالم واقع، موانع متعددی در مسیر دیدار ترامپ و روحانی وجود دارد.
همانگونه که در توئیت ابوطالبی مطرح شده؛ پاسخ ایران به پیشنهاد ترامپ، تا به حال منفی بوده است. دلیل این امر، هم تاحدود زیادی به رفتار کاخ سفید در توافق هستهای مربوط میشود. ترامپ علیرغم پایبندی ایران به توافق هستهای، که مکررا توسط آژانس بین المللی انرژی اتمی هم بیان شده، به طور یکجانبه از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) خارج شد و شدیدترین تحریمهای تاریخ را مجددا علیه ایران برقرار کرد.
روزنامه نیویورکتایمز به این مسئله اشاره کرد و نوشت: «اما دیدار بین آقای ترامپ و آقای روحانی به این زودی، بسیار بعید است. بویژه آنکه مقامات ایران به دلیل خروج ناگهانی آقای ترامپ از توافق هستهای خشمگین هستند. توافقی که ایران در دوره چندساله با دولت اوباما و پنج کشور دیگر مذاکره کرده بود.»
بهرام قاسمی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، این امر را به نوعی تایید کرد. وی در مورد مذاکره ایران با آمریکا به خبرنگاران گفت: «با توجه به شرایط جدید اقدامات خصمانه آمریکا علیه ایران، خروج آمریکا از برجام و ادامه سیاستهای خصمانه این کشور جهت وارد کردن فشار اقتصادی به ایران و مسائل تحریمها فکر میکنم که شرایط در حال حاضر برای چنین بحثی وجود ندارد و ما با مرحلهای که شما اشاره میکنید، فاصله بسیار طولانی داریم. با این آمریکا و سیاستهای کنونیاش قطعا امکان تعامل و گفتگو وجود نخواهد داشت و باید تاکید کرد که آمریکا هر روز نشان میدهد که غیرقابل اعتماد است.»
اما حتی اگر چالش برجام را کنار بگذاریم، باز هم موانع بزرگی در مسیر تنشزدایی بین ایران و آمریکا وجود دارد. در حلقه نزدیکان ترامپ، افرادی وجود دارند که تمایل چندانی برای تعامل با ایران ندارند. در رأس این افراد، جان بولتون، مشاور امنیت ملی، و مایک پومپئو، وزیر خارجه، قرار دارند.
اگر روزی قرار باشد روحانی و ترامپ با هم دیدار کند، به احتمال زیاد انجام اقدامات تدارکاتی این دیدار بر عهده وزارت خارجه آمریکا خواهد بود. این امر در دیدار تاریخی کیم جونگ اون و دونالد ترامپ، هم اتفاق افتاد.
پومپئو، چه در زمانی که رئیس سازمان سیا بود و چه در زمان تصدی وزارت خارجه، به کره شمالی رفت و با کیم جونگ اون دیدار کرد. اما در مورد ایران، پومپئو، موضع سختگیرانهای دارد. او در جمع ایرانیان، علیه جمهوری اسلامی سخنرانی میکند، در توئیتر خود به فارسی توئیت میکند و مکررا برای گفتگوها با ایران شرط تعیین میکند.
پس از اظهارات ترامپ، پومپئو اعلام کرد که او از تمایل رئیسجمهور به دیدار با روحانی حمایت میکند. اما او برخلاف ترامپ، برای انجام این دیدار مجموعهای از «پیششرطها» تعیین کرد.
پومپئو در گفتگو با شبکه سیانبیسی، در واکنش به آمادگی ترامپ برای مذاکره بدون پیششرط با ایران، گفت: «رئیسجمهور (آمریکا) میخواهد با مردم دیدار کند تا مشکلات را حل کند. اگر ایرانیها تعهد خود برای تغییر اساسی در نحوه رفتار با مردم خود را نشان دهند، رفتار شرورانه خود را کاهش دهند، بتوانند قبول کنند که ارزش دارد که وارد یک توافق هستهای شوند که واقعا مانع از تکثیر سلاحهای هستهای شود، آنگاه رئیس جمهوری (آمریکا) گفته است که آماده است تا بنشیند و با آنها گفتگو کند.»
شرط اولی که پومپئو در اینجا آورده شاید هیچگاه محقق نشود. زیرا پومپئو برای انجام دیدار، یک مسئله داخلی را مطرح کرده و خواستار تغییر رفتار حکومت با مردم شده است. ممکن است پومپئو عمدا این شرط را بیان کرده تا انجام دیدار بین دو رئیسجمهور را دشوارتر کند.
البته پومپئو، در تعیین پیششرطها، تنها نماند. جان بولتون هم برای گذاشتن چنین شروطی شتافت. گرت مارکویس، سخنگوی شورای امنیت ملی، آمریکا اعلام کرد ترامپ خواهان گفتگو با ایران و حتی حل چهار دهه از خصومت شدید بین دو کشور است، اما این تنها زمانی اتفاق میافتد که ایران به طور اساسی تغییر کند.
مارکویس گفت: «ایالات متحده آماده است تا اقداماتی برای پایان دادن تحریمها اتخاذ کند، روابط کامل دیپلماتیک و تجاری را مجددا برقرار کند، به ایران اجازه دهد که فناروی پیشرفته داشته باشد و از ادغام مجدد اقتصاد ایران در سیستم اقتصادی بین المللی حمایت کند. اما، این تساهل، تنها زمانی امکانپذیر است که در سیاستهای تهران تغییرات پایدار، علنی و ملموس بوجود بیاید. تا آن زمان، اگر رژیم (ایران) تغییر رویه ندهد، نیش تحریمها فقط دردناکتر خواهد شد.»
شتاب مقامات آمریکایی برای وضع پیششرطهایی برای گفتگو با ایران، نشان میدهد که خود اظهارات ترامپ هم ظاهرا به طور «غریزی» (impulsive) بیان شده است. به نظر میرسد که ترامپ بدون هماهنگی با شورای امنیت ملی و وزارت خارجه، و شاید بدون تفکر قبلی، مسئله دیدار با روحانی را مطرح کرده است.
در مسئله دیدار دو رئیسجمهور، یک نکته دیگر را هم نباید فراموش کرد. گروههای لابیگری طرفدار اسرائیل و برخی کشورهای عربی هم احتمالا برای انجام نشدن چنین دیدار مهمی، بشدت فعالیت خواهند کرد.
ایران امروز
