«ایران و غرب به توافق سیاسی نزدیک شده‌اند»
خبرگزاری رویترز به نقل از مقامات ایرانی و غربی حاضر در مذاکرات هسته‌ای اعلام کرد که ایران و قدرت‌های جهانی به امضای توافقی دو سه صفحه‌ای نزدیک شده‌اند؛ توافقی که راه را برای دست‌یابی به توافق نهایی هموار می‌کند.
خبرهایی که از پشت پرده مذاکرات حساس هسته‌ای میان ایران و شش قدرت جهانی می‌رسد نشان می‌دهد که تدوین توافق‌نامه‌ای دو سه صفحه‌ای در دستور کار طرفین گفت‌وگوها قرار گرفته؛ توافق‌نامه‌ای که می‌تواند زمینه‌ساز توافق جامع و نهایی شود و سرانجام به ۱۲ سال کشمکش بر سر برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی پایان دهد.
خبرگزاری رویترز در گزارشی اختصاصی که روز جمعه (۷ فروردین٬ ۲۷ مارس) از گفت‌وگوهای جاری در سوئیس منتشر کرده٬ می‌گوید هم مقامات ایرانی و هم مقامات غربی تاکید کرده‌اند که هنوز بر سر چارچوب توافق به توافق نرسیده‌اند و بحث داغی بر سر جزئیات کلیدی هم‌چنان در جریان است.
یکی از مقام‌های ارشد ایرانی به شرط افشا نشدن هویت‌اش در گفت‌وگو با رویترز گفته که «طرفین به مرحله نهایی بسیار نزدیک شده‌اند و ممکن است توافق صورت گرفته یا به امضای دو طرف برسد یا صرفا به صورت شفاهی اعلام شود.» برخی دیگر از مقامات و دیپلمات‌های نزدیک به مذاکرات نیز گزاره‌های مشابهی را مطرح کرده‌اند٬ اما در عین حال هشدار داده‌اند که مذاکرات ممکن است در روزهای آینده با شکست مواجه شود.
جان کری و محمدجواد ظریف٬ وزیران امور خارجه ایران و آمریکا٬ چندین روز در لوزان مشغول بحث بر سر چارچوب توافق سیاسی بوده‌اند. قرار است بقیه وزیران خارجه شش قدرت جهانی هم در طول روزهای شنبه و یک‌شنبه به مذاکرات بپیوندند.
گفته می‌شود بحث‌هایی میان طرفین مذاکرات در جریان بوده که آیا سندی دو سه صفحه‌ای به صورت عمومی منتشر شود یا نه٬ اما دو تن از مقامات نزدیک به مذاکرات به رویترز گفته‌اند که متنی به عنوان توافق‌نامه به زودی منتشر خواهد شد. به گفته آنها بخش‌هایی از جزئیات مرتبط با توافق هم محرمانه باقی خواهد ماند.
پیش از اعلام این خبر٬ یکی از مقامات ارشد آمریکایی گفته بود که «حالا نوبت به ایران رسیده تا تصمیمات مهمی اتخاذ کند؛ تصمیماتی که دست‌یابی به توافق را میسر می‌سازد.»
اختلاف بر سر موضوعات کلیدی در توافق
در صورتی که توافق حاصل شود٬ اعداد مهمی در آن ذکر خواهد شد؛ از جمله شمار نهایی سانتریفوژهایی که ایران می‌تواند از آنها بهره بگیرد٬ میزان ذخایر اورانیومی‌ای که ایران می‌تواند در آینده در اختیار داشته باشد٬ نوع پژوهش و توسعه اتمی که ایران می‌تواند پی بگیرد و جزئیات مرتبط با تحریم‌ها که آسیب‌های جدی به اقتصاد ایران وارد کرده است.
یکی از مهم‌ترین مسائلی که در این توافق‌نامه ذکر خواهد شد مربوط به مدت زمان اعتبار توافق است. آن‌طور که از سخنان دو طرف برمی‌آید آنها می‌خواهند که توافق بر سر حل‌وفصل بحران هسته‌ای ایران بیش از ۱۰ سال اعتبار داشته باشد. زمانی هم که این توافق منقضی شود٬ احتمالا دوره‌ای از بازدیدهای ویژه سازمان ملل از برنامه هسته‌ای ایران آغاز خواهد شد.
قرار است دو طرف مذاکرات تا پایان ماه مارس بر سر چارچوب توافق اولیه به تفاهم برسند و سپس تا پایان ماه ژوئن٬ توافق جامع را نهایی کنند. در توافق جامع٬ همه جزئیات فنی و محدودیت‌هایی که تهران باید در برابر لغو تحریم‌ها بر وجوه حساس برنامه هسته‌ای خود اعمال کند٬ ذکر خواهد شد.
تعداد سانتریفوژها هنوز یکی از موضوعات مورد اختلاف است
فرمت توافق در هاله‌ای از ابهام
هنوز مشخص نیست که فرمت توافق اولیه چه خواهد بود؛ مکتوب یا شفاهی؟ رویترز می‌گوید طرف ایرانی همواره با ایده “توافق مکتوب” مخالفت کرده٬ چون به اعتقاد مقامات ایرانی متعهد شدن به متنی مکتوب٬ توان ایران در فضای مذاکره را که در ماه‌های آینده برای تشریح جزئیات فنی ادامه خواهد یافت٬ محدود خواهد کرد.
حتی اگر چنین توافقی در جریان گفت‌وگوهای روزهای آینده صورت گیرد٬ برخی از مقامات دو طرف می‌گویند هیچ تضمینی وجود ندارد که دو طرف بر سر بسیاری از جزئیات فنی دیگر هم تا پایان ماه ژوئن به توافق برسند. نکته مورد نظر آنها این است که مذاکرات در هر مقطعی ممکن است با بن‌بست مواجه شود.
به گفته این مقامات مهم‌ترین نکته اختلاف دو طرف میزان سانتریفوژهای باقی‌مانده در بخش پژوهش و توسعه خواهد بود. به گفته آنها ایران می‌خواهد در تاسیسات زیرزمینی فردو هم پژوهش‌های سانتریفوژ پیشرفته داشته باشد٬ اما قدرت‌های غربی با این ایده مخالف‌اند. گذشته از این٬ اتحادیه اروپا و آمریکا می‌خواهند تحریم‌ها تدریجی و بر اساس یک جدول زمانی مشخص لغو شوند٬ گرچه لغو برخی تحریم‌ها می‌تواند به سرعت صورت گیرد.
DW.DE
