وزیر نیرو: به خاطر کم‌آبی بقای ایران در معرض تهدید است
وزیر نیرو هشدار داد که «ناچاریم در میزان مصرف آب تجدید نظر کنیم» زیرا به گفته او «ادامه وضعیت موجود حیات انسان و ادامه تمدن ایرانی را مورد تهدید قرار می‌دهد».
ایران سال هاست که با بحران آب دست و پنجه نرم می کند. از زمستان سال گذشته بارها دستگاه های مسئول از احتمال وقوع تنش آبی در کشور خبر دادند. وضعیت بحران آب باعث شده است که درگیری‌ها بر سر انتقال آب در مناطق مختلف کشور رخ دهد. آخرین این درگیری‌ها در بلداجی رخ داد شهر در چهار محال بختیاری که مخالفان انتقاد آب آن با پلیس درگیر شدند. برخی کارشناسان معتقدند ایران در آستانه آغاز جنگ بر سر آب قرار دارد.
بخش‌هایی از سخنان حمید چیت‌چیان در نخستین کنفرانس ملی اقتصاد آب:
* براساس مطالعات، تا سال ۲۰۳۰ میزان نیاز آب در کره زمین ۴۰ درصد نسبت به میزان فعلی افزایش می‌یابد، که این موضوع باعث ایجاد نگرانی برنامه‌ریزان آب در سطح جهان شده است. ازاین‌رو در سال ۲۰۳۰ یک‌سوم از مردم جهان که عمدتاً در کشورهای توسعه یافته زندگی می‌کنند، با ۵۰ درصد کمبود منابع آب مواجه می‌شوند.
* متوسط بارندگی از ۲۵۰ میلی‌متر در کشورمان به ۲۴۳ میلی‌متر کاهش یافته است. متوسط بارش‌های ایران یک‌سوم متوسط بارندگی جهانی است.
* تغییر اقلیم موجب شده که از نظر نوع، شدت و تعداد بارندگی‌ها دچار تغییر شویم و سالهاست که گرفتار مشکلات خشکسالی هستیم؛ حرارت متوسط کشور ما حدود ۲ درجه سانتی‌گراد افزایش یافته و این موضوع، میزان تبخیر آب را افزایش داده است.
* میزان آب تجدیدشونده کشور از متوسط ۱۳۰ میلیارد مترمکعب به متوسط ۱۱۶ میلیارد مترمکعب کاهش یافته و در سال‌های اخیر باز هم کاهش می‌یابد. طبق استانداردهای جهانی اگر در یک منطقه ۴۰ درصد منابع آب تجدیدپذیر استفاده شود منطقه در حال پایداری است، اما اگر میزان استفاده از منابع آب تجدیدپذیر به بالای ۴۰ درصد برسد، منطقه در وضعیت بحرانی قرار دارد و این در حالی است که در حال حاضر در کشور ما بیش از ۸۶ درصد از منابع آب تجدیدپذیر استفاده می‌شود.
* ما ناچاریم برای پایداری در توسعه و همچنین پایداری در منابع آب، مصرف آب در کشور را کاهش دهیم.
* حیات و تمدن و بقای ایرانی به‌دلیل شرایط آبی کشور در معرض تهدید است. ما ناچاریم در وضعیت مصرف آب تجدیدنظر کنیم و در رابطه با کاهش مصرف آن، به اشتراک و اتفاق‌نظر برسیم.
* برای کاهش مصرف منابع آب تجدیدپذیر، قیمت آب در بخش‌های مختلف مناسب نیست، قیمت پایین آب در بخش‌های مختلف مانند شرب، صنعت و کشاورزی، اثر عکس در کاهش مصرف آب دارد.
* قیمت آب برای کشاورزی کمتر از یک بیستم یا ۵ درصد قیمت واقعی است. از سوی دیگر، محصولات تولیدی با قیمت تضمینی از کشاورزان خریداری می‌شود، قیمتی که بسیار بالاتر از قیمت جهانی است.
* علامت‌هایی که قیمت آب به ما می‌دهد، این است که هر چقدر می‌توانید آب مصرف کنید. فرهنگ و مبانی دینی‌مان نسبت به صرفه‌جویی آب تأکید دارد، اما چرا این موضوع عملی نمی‌شود، به‌نظرم عامل بسیار تعیین‌کننده در آن قیمت آب است.
* متأسفانه قیمت‌های فعلی آب، انگیزه‌ای برای سرمایه‌گذاری در صرفه‌جویی آب نمی‌دهد و تخصیص بهینه با بخشنامه، خواهش و تمنا و صرفاً تبلیغات شدنی نیست، اگرچه این موارد هم لازم است.
* برای تأمین غذای کشور خودمان باید به‌میزان زیادی خوداتکایی داشته باشیم. باید ببینیم محصولات کشاورزی که تولید می‌شود، با قیمت درستی تولید می‌شود؟
* با توجه به قیمت آب، شاهد آن هستیم که گاهی کشاورزان آن‌قدر محصولی را تولید می‌کنند که آن محصول خریدار ندارد و چه‌بسا بدون برداشت از زمین، از بین می‌رود؛ چند روز پیش در دولت تصمیم گرفته شد تا چند محصول کشاورزی از جمله سیب‌زمینی با قیمت صفر بین افراد نیازمند توزیع شود، این در حالی است که همین محصولات کشاورزی با قیمت تضمینی که فراتر از قیمت جهانی آن محصول است، از کشاورزان خریداری می‌شود.
* تأمین آب برای شرب مردم به یکی از معضلات کشور تبدیل شده است. علی‌رغم ساخت سدهای مختلف، باز هم در این مسئله با مشکل مواجه هستیم و در این شرایط، مجبور به اجرای پروژه‌های بزرگی برای انتقال آب شرب هستیم که هزینه‌های سنگینی دارد.
* برای تامین آب شرب مردم منابع موجود در محل کفایت نمی‌کند و ناچار به اجرای برنامه های انتقال آب با هزینه‌های بسیار بالا هستیم. اجرای چنین برنامه‌هایی مستلزم افزایش هزینه‌های سرمایه گذاری در صنعت آب است. این درحالی است که با گذشت ٤ ماه از سال هنوز اعتبارات عمرانی در اختیار قرار نگرفته است.
* آب برخی از مناطق، قبل از انتقال به‌دلیل وجود مواد نیترات و نیتریت و همچنین فلزات سنگین، باید اصلاح و تصفیه شود که همه این موارد هزینه‌های بالای سرمایه‌گذاری برای انتقال آب به وجود می‌آورد؛ در حالی که با فروش نفت ۱۱۰ دلاری فاصله گرفته‌ایم، با کدام منابع می‌خواهیم پاسخگوی رفع این نیازها باشیم؟
* اگر قرار باشد بخش خصوصی هم در این زمینه سرمایه‌گذاری کند، باید سرمایه‌اش قابل برگشت باشد. باید به این موضوع فکر کرد که اگر قیمت آب افزایش یابد، واقعاً اقشار مختلف با درآمدها و شرایط اقتصادی مختلف که نیاز به آن دارند چه باید بکنند؟ و اهداف اجتماعی دولت را چه باید کرد؟ این مسئله بسیار پیچیده است که همه ما برای آن باید پاسخ‌های روشنی داشته باشیم.
* امیدوارم فارغ از تعلقات بخشی، گرایشات سیاسی و زیرسؤال بردن دولت و مجلس، به‌صورت مشترک برای پایداری اقتصاد خودمان و برای اینکه با چه سیاست اقتصادی در مورد آب باید تصمیم‌گیری کرد، فکر کنیم تا بتوانیم به تصمیمی درست برسیم.
ایران امروز
