ورود زنان به ورزشگاه حق مدنی است، نه امنیتی
مسابقات انتخابی راهیابی به جام جهانی 2022 قطر مقابل هنگکنگ در ورزشگاه آزادی قرار میگرفت؛ دیداری که برای تیم ملی ایران جدای از حساسیت کسب سه امتیاز میتوانست دستاورد دیگری هم داشته باشد و آن «ادامه حضور زنان در ورزشگاه» بود که فعلا به خاطر ویروس کرونا میسر نشد. یکی از فعالان حقوق زنان در موضوع هموارشدن حضور زنان از گزینشی به حالت عمومی، پروانه سلحشوری، نماینده تهران مجلس شورای اسلامی است. خانم سلحشوری ازجمله کسانی بود که در این راه گامهای مفیدی را برداشت و در کنار تأکید فیفا، تلاشهای او و دیگر فعالان حقوق زنان بود که در ابتدا راه برای حضور زنان در ورزشگاه آزادی در مسابقات ایران در جام جهانی 2018 باز شد و بعد، زنان توانستند شش جایگاه ورزشگاه آزادی را برای دیدار با کامبوج در اختیار داشته باشند تا یک مسابقه فوتبال را از نزدیک تماشا کنند؛ اما نماینده استان تهران در گفتوگو با «شرق» این سکوهای محدود و اندک را هم برای زنان کافی نمیداند و معتقد است باید روزی فرا برسد که برای بلیتفروشی جنسیت مطرح نباشد و زنان بتوانند هر کجای ورزشگاه که تمایل داشتند، همانند مردها بلیت را خریداری کنند و به ورزشگاه بیایند. سلحشوری در ادامه معتقد است البته که فشار فیفا و درگذشت سحر خدایاری در این امر و آزادشدن حضور زنان نقش بسزایی داشته؛ اما تلاشها در داخل را هم نباید نادیده گرفت.
خانم سلحشوری، اگر ویروس کرونا نبود، عصر فردا تیم ملی فوتبال ایران در ادامه مرحله اول انتخابی صعود به جام جهانی در ورزشگاه آزادی به مصاف هنگکنگ میرفت و احتمالا زنان یک بار دیگر میتوانستند به ورزشگاه بیایند. در ابتدا سری به بازی با کامبوج بزنیم و بفرمایید فرایند حضور زنان در ورزشگاه چطور بعد از نزدیک به 40 سال شکسته شد؟
خدمت شما عرض کنم که ما جلسات متعددی را در این زمینه با مسئولان امر برگزار کردیم و این پروسه چهار سال زمان برد؛ اما نقش فیفا بسیار تعیینکننده بود. همانطور که میدانید، تا زور بالای سر ما نباشد، کاری پیش نمیرود. رئیس فدراسیون جهانی فوتبال خواستار این شده بود تا زنان بتوانند همانند مردان در ورزشگاه تیم مورد علاقهشان را تشویق کنند. این امر در گام نخست با بازی ایران و کامبوج میسر شد و امیدوارم که بهزودی اتفاقات بهتری هم رخ بدهد.
بعد از برگزاری دیدار ایران و کامبوج بسیاری عقیده داشتند که سکوهای تخصیصیافته برای زنان، کافی نبوده و البته اینفانتینو هم در نامه آخر در واقع با حالتی ناراحت و با انتقاد از حسن روحانی اعلام کرده بود که گامهای بعدی برای حضور هرچه پرشورتر زنان در فوتبال ایران برداشته نشده و همچنین زنان باید در مسابقات لیگ نیز حضور یابند. در این راستا آیا اصلا اقدامی انجام شد؟
من شخصا راضی نبودم که فقط چهار تا شش سکو برای زنان در بازی با کامبوج اختصاص داده شود. این بازی خیلی مهمی نبود و حتما به خاطر دارید که اکثر سکوهای ورزشگاه آزادی خالی بود و دوستان میتوانستند سکوهای بیشتری را برای دختران علاقهمند باز کنند؛ ضمن اینکه باید ما به سمت مسیری حرکت کنیم که در سایت بلیتفروشی اصلا بحث جنسیت مطرح نباشد و هر کسی (پسر و دختر، مرد و زن) براساس تمایل و علاقه خود مانند بلیتفروشی سینما بتواند بلیت ورزشگاه را بنا به صندلی دلخواهش خریداری کند. این موضوع یعنی حضور زنان در ورزشگاه یک حق انسانی برای زنان ما است و ما نباید آن را سلب کنیم. ضمن اینکه بعد از دیدار با کامبوج، در داخل، جلسه ویژهای برگزار نشد که ما بتوانیم مطالبات بیشتری را از دولت و وزارت ورزش طلب کنیم.
در دولت روحانی آیا واقعا ارادهای برای حضور هرچه بیشتر زنان در ورزشگاههای کشور وجود داشت؟ چون اینطور به نظر میرسد که اگر فشار و دستور فیفا نبود، این اتفاق باز هم رخ نمیداد و به تعویق میافتاد.
درهرصورت در داخل، ما خیلی تلاش کردیم و بهجرئت میتوانم بگویم یکی از مطالبات چهارساله ما در مجلس احقاق حقوق زنان برای حضور فعال در ورزش بود که تا حدودی هم به این خواسته رسیدیم، فقط فشار فیفا و به قول شما دستور نهادهای بینالمللی نبود. جلسات و نشستهای زیادی برگزار شد تا بسیاری قانع شوند که قرار نیست با حضور زنان اتفاق بدی رخ دهد. البته این موضوع را هم باید خاطرنشان کنم که بسیاری در همین داخل انگهای زیادی به ما زدند که چرا در زمین دشمن بازی میکنید و آیا دغدغه جوانان حضور در ورزشگاه است؟ اما درهرصورت این مطالبهای بود که باید روزی محقق میشد و ما نمیتوانستیم پشت گوش بیندازیم. درباره سؤال شما نیز باید عرض کنم که ریاستجمهوری در ایران یک نماد است و نمیتواند انفرادی تصمیمی را اتخاذ کند. در بحث «مدیریت ویروس کرونا» نیز ثابت شد که ریاستجمهوری قدرت خاصی ندارد و نمیتواند هر آنچه را که میخواهد، اجرائی کند. ورزش در کشور ما نیز درگیر بازیهای سیاسی است و آنقدر داد و فریاد شد که شاید تا همینجا هم شاهکار صورت گرفته است.
اما اجازه دهید موضوع دیگری را هم خدمت شما عرض کنم. درگذشت سحر خدایاری که یکی از دختران علاقهمند به حضور در ورزشگاه بود، نیز تأثیر بسزایی داشت تا موضوع حضور زنان در ورزشگاه با تسهیل بیشتری به پیش برود. درهرصورت جهانِ پس از کرونا به طور حتم یک جهان واقعیتر خواهد شد و برای ایران دو حالت پیشرو است؛ یا فضا بستهتر میشود یا بسیاری از مسائل و محدودیتهایی که وجود داشت، برداشته میشود.
با توجه به اینکه شما گفتید بعد از دیدار تیم ملی ایران با کامبوج جلسه خاصی درباره حضور بیشتر زنان در ورزشگاه رخ نداده، طبعا تصور میکنید که بعد از شروع مسابقات فوتبال، دوباره باید برای همین چهار سکو هم رایزنی کرد و باز هم باید برای رؤیایی که به طور کامل محقق نشده، تلاش کرد؟
اصولا ما مردم اهل پنهانکاری هستیم و بسیاری از موضوعات را به زیر پوست شهر میبریم. به نظرم در فردای پس از نابودی کرونا باید شفافتر از قبل رفتار کنیم. این مجلس که تقریبا به پایان رسیده؛ اما امیدوارم دوستان در مجلس آتی از حداقل حق انسانی زنان دفاع و آن را مطالبه کنند و طوری نشود که هرچه رشته کردیم، پنبه شود و دوباره روز از نو و روزی از نو. متأسفانه دوستان اصولگرا برخی پیشفرضها را اشتباه تعریف میکنند و با همین پیشفرض اشتباه، نتایج غیرمنطقی نیز مستدل میشود. در کشور ما باید یکسری تابوهایی که به غلط تعریف شده، شکسته شود. ما نباید حق انسانی را از مردم بگیریم. ایران درحالحاضر یک جامعه است که جوانانش به جای شادی و نشاط به سمت مواد مخدر میروند.
شما یکی از افرادی بودید که بازی ایران و کامبوج را از نزدیک تماشا کردید. احساستان از اینکه توانستید برای اولین بار یک مسابقه فوتبال را از نزدیک تماشا کنید، چه بود؟
حس فوقالعادهای بود. البته از سن من که گذشته و این تلاش برای فرزندان و جوانان عصر حاضر انجام شد؛ اما واقعا حسرت خوردم از اینکه اجازه ندادند سکوهای بیشتری در اختیار دختران ایرانی قرار بگیرد. دختران ما در این 40 سال خیلی حسرت خوردند. شما ببینید عربستان هم این موضوع را برای اولین بار حل کرد؛ چون یک خواسته مدنی است و ما نباید با نگاه امنیتی به موضوع نگاه کنیم. در ایران، خانوادهها باید بتوانند با آرامش و براساس حق انسانی بلیت بخرند و به ورزشگاه بروند. ما باید این مسئله را بفهمیم؛ همانطور که مردم میتوانند در سینما بلیت بخرند و فیلم را در سالن سینما تماشا کنند، میتوان بدون مشکل فوتبال را هم در ورزشگاه تماشا کرد. ما نباید چنین موضوعاتی را به مردم تحمیل کنیم.
سپهر خرمی
شرق ۶ فروردین