روسیه و ترکیه در راس ناقضان حقوق بشر در اروپا
بنا بر گزارش سالانه دیوان حقوق بشر اروپا روسیه به دلیل نقض حقوق بشر بیشترین احکام محکومیت را از این نهاد دریافت کرده است. ترکیه و اوکراین در مرتبه‌های بعدی ایستاده‌اند.
دیوان اروپایی حقوق بشر می‌گوید که در سال ۲۰۱۳ در پی شکایت شهروندان یا نهادهای مدنی ۱۱۹ حکم علیه دوائر رسمی و غیررسمی روسیه صادر کرده است. از این رهگذر روسیه بالاترین میزان محکومیت در میان کشورهای اروپایی را داشته است و این نشان می‌دهد که حقوق بشر در روسیه بیش از سایر کشورهای اروپایی نقض شده است.
بیشترین احکام صادره دادگاه اروپا علیه روسیه به نقض حقوق بشر در چچن مربوط می‌شود. با این همه سخنگوی دیوان گفته است که روسیه در تبعیت از احکام دیوان نسبتا خوب عمل می‌کند و به خصوص در بهبود وضعیت زندان‌ها گام‌های مساعدی برداشته است.
بنا بر گزارش دیوان حقوق بشر که روز پنجشنبه (۱۰ بهمن/ ۳۰ ژانویه) در استراسبورگ انتشار یافت ترکیه نیز سال ۲۰۱۳ در ۱۱۸ مورد از سوی این دادگاه ناقض حقوق بشر تشخیص داده شده و حکم محکومیت گرفته است. به این ترتیب ترکیه در زمینه نقض حقوق بشر در میان کشورهای اروپایی در جایگاه دوم ایستاده است. این کشور بیش از همه در برخورد با شهروندان کرد خود حقوق بشر را نقض کرده است.
جایگاه سوم از آن اوکراین است که شکایات علیه دوائر رسمی و غیررسمی در ۶۵ مورد وارد و دستکم در عدم رعایت یک بند از کنوانسیون حقوق بشر مصداق نقض این حقوق شناخته شده و به صدور حکم محکومیت از سوی دادگاه حقوق بشر اروپا راه برده است.
این گزارش در مورد آلمان می‌گوید که سه حکم محکومیت دریافت کرده است. اما سه شکایت دیگر شهروندان آلمانی از دوائر رسمی و غیررسمی این کشور وارد دانسته نشده است.
دلایل محکومیت‌ها
در مورد روسیه بیشترین نقض حقوق بشر به مواردی برمی‌گردد که در آنها حق اساسی انسان‌ها در زمینه زندگی و امنیت نادیده گرفته شده و به پیگیری سرنوشت ناپدید‌شدگان و تقاضاها و شکایت‌های بازماندگان آنها توجه لازم نشده است. (۶۳ مورد). در ۴۳ مورد برخورد دوائر دولتی و قضایی با برخوردهای غیرانسانی و حرمت‌شکنانه علیه شهروندان توام بوده و در ۲۵ مورد هم روند محاکمات منصفانه نبوده است.
در ترکیه نیز نقض حق زندگی و امنیت عمده‌ترین مورد نقض حقوق بشر بوده و در ۳۵ مورد به محکومیت از سوی دیوان حقوق بشر اروپا منجر شده است. در ۳۲ مورد به‌درازا کشیدن روند دادگاه با کنوانسیون حقوق بشر تطبیق نداشته، در ۱۹ مورد هم نقص تحقیقات برجسته بوده و در ۱۸ مورد هم با متهم برخورد غیرانسانی صورت گرفته است.
در مجموعه در سال ۲۰۱۳ دیوان حقوق بشر اروپا در ۹۱۶ مورد از پرونده‌هایی که مورد رسیدگی قرار داده حکم محکومیت صادر کرده است. در ۷۹۷ مورد از این تعداد محکوم شونده دولت‌ها بوده‌اند که برخوردشان در زمینه‌های گوناگون به شکایت شهروندان آنها به دادگاه حقوق بشر اروپا منتهی شده است.
اصلاحات درونی در دیوان
در زمینه شکایات نیز روسیه با ۱۴۳ هزار و ۵۶ مورد بیشترین پرونده‌ها را در دیوان حقوق بشر اروپا داشته است. از دوائر آلمان ۸۲ هزار و ۲۱ مورد شکایت به دادگاه یادشده تسلیم شده و این کشور را درمرتبه دوم قرار داده است. ترکیه با ۷۵ هزار و ۶۲۷ شکایت در مقام سوم ایستاده است.
به لحاظ نسبت شکایات با تعداد جمعیت صربستان با ۰۵ /۷ مورد شکایت در ۱۰ هزار جمعیت در راس کشورهای اروپایی قرار داشته است. مونته‌نگرو و کرواسی به ترتیب با ۷ / ۴ و ۳۲ / ۴ در مرتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند. کمترین شکایات به دادگاه حقوق بشر را شهروندان دانمارک داشته‌اند از هر ۱۰ هزار جمعیت این کشور ۱۵ /۰ شکایت تسلیم دادگاه اروپا شده است. شهروندان بریتانیا و ایرلند با ۱۴ / ۰ و ۱۳ / ۰ پس از دانمارک کمترین موارد شکایت به این دادگاه را داشته‌اند.
دیوان اروپایی حقوق بشر که سال ۱۹۵۹ همزمان با تاسیس کمیسیون حقوق بشر اروپایی شکل گرفت اولین سازوکار منطقه‌ای حمایت از حقوق بشر و آزادی‌های اساسی افراد به شمار می‌رود. این دیوان با اتکا به کنوانسیون اروپایی حقوق بشر و آزادی‌های اساسی، و نیز پروتکل‌های مختلف الحاقی به آن از یک سو رویه قضایی بی‌سابقه‌ای را در حوزه حقوق بشر از خود به اجرا گذاشته ، و از سوی دیگر با احکام صادره دولت‌های عضو شورای اروپا را به تمکین در مقابل موازین بین‌المللی حقوق بشر واداشته است.
با توجه به حجم عظیم شکایات، دیوان اروپایی حقوق بشر اخیرا اصلاحاتی درونی را به اجرا گذاشته و به بررسی اولیه شکایات و وارد دانستن یا ندانستن آنها سریعتر رسیدگی می‌کند. تمامی شکایاتی که ناقص باشند بلافاصله بازگردانده می‌شوند و روندهای قضایی شتاب بیشتری گرفته‌اند.
دویچه وله
