انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران درباره سرنگونی هواپیمای مسافربری اوکراینی توسط موشک‌های سپاه پادسداران و سیاست خبری رسانه‌‌های داخل کشور بیانیه‌ای صادر کرد.

متن این بیانیه به این شرح است:

اتفاق تأسف‌بار روزهای اخیر و سقوط هواپیمای مسافربری متعلق به اوکراین و کشته شدن تعداد زیادی از شهروندان ایرانی و غیرایرانی به‌ویژه جمعی از نخبگان کشور، موضوعی نبود که از چشم هیچ‌کس پنهان بماند، ولی رویدادهای ۳ روز بعد از آن نشان داد که جامعه ایران فاقد سامانه پدافندی رسانه‌ای است. آنچه که در شرایط کنونی می‌تواند این جامعه را با خطر مواجه کند، فقط حملات نظامی یا موشکی نیست، بلکه بیش از هر چیز فقدان رسانه آزاد است؛رسانه‌ای که بتواند مطالبات مردمی را پاسخ دهد و بر حکومت و کارگزارانش نظارت مدنی و موثر داشته باشد.

پنهان‌کاری و انتشار مطالب دروغ، ضربه سنگینی به اعتماد مردم و افکار عمومی زد و جایگاه لرزان رسانه‌ها را لرزان‌تر کرد. وضعیت این آش آنچنان شور شده که صدای سرآشپز هم درآمده است و دست‌اندرکاران صداوسیما نیز اذعان می‌کنند که با وضعیت کنونی اعتبار آنان زیر سؤال رفته است؛ غافل از اینکه اعتبار این رسانه و بسیاری از رسانه‌های داخلی، خیلی پیش از این از میان رفته بود با این تفاوت که سایر رسانه‌ها معترض این وضع بودند، ولی صداوسیما مدافع آن بود. این واقعه نشان داد که مردم نمی‌توانند به داده‌های رسمی اعتماد کنند و روزنامه‌نگاران باید با کوشش خود این خلا را تا حد ممکن پر کنند.

به باور انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران، ریشه این بحران را باید در نگاه مسئولان به کارکرد و نقش رسانه و نیز نگرش مدیران رانتی رسانه‌های غیرمستقل و وابسته جست‌وجو کرد.آنجا که یک مقام نظامی برای پذیرش مسئولیت و رفع اتهام از رسانه‌ها اعلام می‌کند که «رسانه‌ها هیچ تقصیری ندارند، چون آنها تا دیروز براساس دانسته‌های خودشان عمل می‌کردند و از واقعیت خبر نداشتند» و در همین راستا خبرنگار صداوسیما  نیز می‌گوید که «پنهان‌کاری مسئولان باعث شد تا اعتبار رسانه‌ای خودمان از بین برود.» این دو ارزیابی معرف وجود این دیدگاه مشترک است که رسانه یعنی بوق، رسانه یعنی روابط عمومی، رسانه یعنی آنچه که مسئولین ابلاغ و رسانه منعکس کند درحالی‌ که پنهان‌کاری دست‌اندرکاران رفع مسئولیت از رسانه نمی‌کند، وظیفه رسانه کشف حقیقت و بیان آن است و نه انتظار برای اعلام آن از سوی مسئولان و این مستلزم تامین امنیت حرفه‌ای و شغلی روزنامه‌نگاران است.

صبح روز شنبه فاجعه رسانه‌ای ایران به‌وضوح قابل مشاهده بود؛ در‌حالی ‌که مردم تیترهای شرم‌آور برخی از رسانه‌ها مبنی بر توطئه‌آمیز بودن اتهام سقوط با موشک را روی دکه‌ها مشاهده می‌کردند، همزمان از طریق دیگر در حال خواندن اطلاعیه‌های ستاد مشترک نیروهای مسلح و نیز ریاست‌جمهوری در خصوص اصابت موشک به هواپیما بودند.

اکنون که در حال تشییع اعتماد عمومی هستیم اولین تابوت‌های آن شامل جنازه‌های رسانه‌های رسمی به‌ویژه صداوسیما و سپس مطبوعات و سایت‌هاست. فرایند انتقال مرجعیت رسانه‌ای به فراسوی مرزها و نیز شبکه‌های غیررسمی و غیرحرفه‌ای تکمیل شده است. اکنون ماییم و این جنازه روی دست مردمی که باید با اتکا و اعتماد به آن در فرایندهای جامعه خود مشارکت می‌کردند.

انجمن صنفی روزنامه‌نگاران استان تهران تاکنون و در چند نوبت نسبت به این وضعیت اعلام خطر کرده است، ولی ظاهرا هیچ گوش شنوایی وجود ندارد و ازاین‌رو این‌بار خطاب سخن خود را متوجه همکاران می‌کنیم و خواهان اقدام مشترک آنان برای بهبود فضای رسانه‌ای کشور می‌شویم.

از تمامی همکاران می‌خواهیم که از این پس بدون ملاحظات مرسوم که تماما نیز غیرقانونی است در تهیه خبر، گزارش و تحلیل اقدام کنند و پرسشگری را به مرکز فعالیت رسانه‌ای خود بازگردانند. امیدواریم که مدیران محترم مسئول مطبوعات و سایت‌ها و… نیز با همراهی و بدون ملاحظه‌های غیرقانونی امکان انتشار مطالب را فراهم کنند و تنها معیار آنان برای جلوگیری از انتشار مطالب چارجوب‌های قانونی و نه فشارهای این و آن باشد. اطمینان داریم که همکاران محترم در هر صورت می‌توانند تولیدات خود را منتشر نمایند و به اطلاع مردم برسانند.

*******

بیانیه جمعی از روزنامه‌نگاران در مورد عملکرد رسانه‌‌ها در حادثه سرنگونی هواپیما

ما نیز از دروغ خسته‌ایم