جمهوری اسلامی ایران همه محدودیت‌های برجام را لغو کرد
ایران گام پنجم و نهایی کاهش تعهداتش در برجام را رسما اعلام کرد. این گام دو روز پس از کشته شدن قاسم سلیمانی برداشته شده است. لغو همه محدودیت‌های برجام از طرف ایران می‌تواند به بازگشت مجدد تحریم‌های قبل از برجام منتهی شود.
دولت ایران روز یکشنبه ۱۵ دی (پنجم ژانویه) با صدور بیانیه‌ای رسما خروج از تمامی تعهدات برجام را اعلام کرد. در گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دولت آمده است: «جمهوری اسلامی ایران در گام پنجم کاهش تعهدات خود، آخرین مورد کلیدی از محدودیت‌های عملیاتی خود در برجام، یعنی “محدودیت در تعداد سانتریفیوژها” را کنار می‌گذارد. بدین ترتیب برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی شده و تحقیق و توسعه) مواجه نیست و منبعد برنامه هسته‌ای ایران صرفا بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت.»
مقامات ایرانی گام نهایی لغو محدودیت‌های برجام را در شرایطی اعلام کرده‌اند که چشم جهانیان به ایران دوخته شده و نظاره‌گر مراسم برگزاری تشییع جنازه قاسم سلیمانی هستند.
لغو محدودیت‌های برجام از طرف ایران اکنون این نگرانی را برانگیخته است که تنش این کشور با آمریکا و دیگر کشورهای غربی افزایش یابد و بر انزوای ایران افزوده شود.
در بیانیه دولت ایران تصریح شده است که “همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی مثل سابق ادامه خواهد یافت” و “در صورت رفع تحریم‌ها و منتقع شدن ایران از منافع برجامی جمهوری اسلامی ایران آماده بازگشت به تعهدات برجامی خود می‌باشد”.
عباس موسوی، سخنگوی وزارت خارجه ایران، روز یکشنبه ۱۵ دی پیش از صدور بیانیه دولت گفته بود که قبلا تصمیماتی درباره گام پنجم جمهوری اسلامی برای کاهش تعهدات هسته‌ای‌اش اتخاذ شده بود، ولی اوضاع و شرایط فعلی با توجه به اتفاقات رخ داده می‌تواند این تصمیمات را تحت‌الشعاع قرار داده باشد.
از گام اول تا گام آخر
ایران برای نخستین بار در سالگرد خروج آمریکا از توافق هسته‌ای اعلام کرده بود که اجرای برخی از تعهدات خود در برجام را به حالت تعلیق در می‌آورد.
جمهوری اسلامی در مرحله اول کاهش تعهدات هسته‌ای خود فروش اورانیوم غنی‌شده و آب سنگین ایران را متوقف کرد. ایران در گام دوم اعلام کرد که از میزان تعیین‌شده ۳.۶۷ درصدی غنی‌سازی اورانیوم در برجام عبور خواهد کرد. در گام سوم نیز جمهوری اسلامی محدودیت‌های منظورشده در برجام را کنار گذاشت و تحقیق و توسعه در زمینه انواع سانتریفوژها و سانتریفوژهای جدید را آغاز کرد. چهارمین گام “گازدهی به سانتریفوژها” در تأسیسات هسته‌ای فردو بوده است.
امکان فعال شدن مکانیسم ماشه
کشورهای اروپایی باقی‌مانده در برجام (بریتانیا، فرانسه و آلمان) بارها در مورد اقدامات ایران در کاهش تعهدات هسته‌ای‌اش هشدار داده‌اند. سه کشور اروپایی بارها خواستار توقف این اقدامات از سوی ایران شده و “به‌ویژه” تهدید ایران به افزایش سطح غنی‌سازی اورانیوم را “نگران‌کننده” خوانده‌اند.
حال لغو تمامی محدودیت‌های برجام و از بین رفتن تعهدات ایران به برجام می‌تواند به فعال شدن “مکانیسم ماشه” بینجامد.
کشورهای اروپایی باقی‌مانده در برجام حتی پیش از لغو کامل محدودیت‌های برجامی درباره فعال شدن مکانیسم ماشه به ایران هشدار داده بودند.
طبق ساز و کار پیش‌بینی شده در بند ۳۷ برجام که به “مکانیسم بازگشت خودکار” یا “مکانیسم ماشه” موسوم است، چنانچه ایران توافق هسته‌ای را نقض کند، تحریم‌های بین‌المللی که پیش از آن وجود داشتند، با ارجاع پرونده به سازمان ملل، مجددا به جریان خواهند افتاد.
*****
وزیر خارجه آلمان: اقدام اخیر ایران می‌تواند پایان برجام باشد
هایکو ماس در گفت‌وگو با رادیوی سراسری آلمان گفت کشورهای اروپایی این هفته درباره اقدام اخیر ایران در لغو تعهدات برجامی دیدار و گفتو گو خواهند کرد. او تهدید ترامپ برای تحریم عراق را نیز بی ثمر دانست.
هایکو ماس، وزیر خارجه آلمان روز دوشنبه ۱۶ دی‌ماه درباره تهدید ترامپ به تحریم عراق گفت این گونه تهدیدها “کمکی نمی‌کند”. ماس در گفت‌وگو با رادیوی سراسری آلمان افزود: «فکر نمی‌کنم راه متقاعد کردن عراق تهدید باشد بلکه باید دلیل آورد.» او افزود آلمان “هر تصمیمی را که در عراق گرفته شود”، می‌پذیرد.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا عراق را تهدید کرد که اگر این کشور دست به “اخراج خصمانه” پنج هزار سرباز آمریکایی بزند، با “تحریم‌های بی‌سابقه‌ای”روبرو خواهد شد.
روز یکشنبه پارلمان عراق با صدور قطعنامه‌ای رای به خروج نیروهای خارجی از این کشور داد. این قطعنامه در درجه نخست متوجه پنج‌هزار سرباز آمریکایی مستقر در عراق است. طبق این قطعنامه، ماموریت ائتلاف بین‌المللی ضد داعش به رهبری آمریکا باید پایان پذیرد. این تصمیم به این معناست که دولت عراق بایست درخواست پیشین خود از جامعه بین‌المللی به منظور همکاری در مبارزه علیه داعش را پس بگیرد.
وزیر خارجه آلمان همچنین با اشاره به ادامه مذاکرات با فرانسه و بریتانیا درباره اقدام ایران در لغو پایبندی به محدودیت‌های فعالیت هسته‌ای خود بر اساس برجام تاکید کرد: «ما نمی‌توانیم این تصمیم را که ایران اکنون از آن خبر داده است کوچک بشمریم و به سادگی بپذیریم.» ماس گفت اقدام ایران با آنچه در برجام بر سر آن توافق شده “ناهمخوان” است و افزود: «کار آسان‌تر نشده است. اقدام ایران(لغو تعهدات خود به برجام) می‌تواند اولین گام به سوی پایان توافق هسته‌ای باشد که ضرر بزرگی خواهد بود.»
او همچنین اعلام کرد سه کشور اروپایی آلمان، فرانسه و بریتانیا پس از مذاکره با ایران و مشورت با نهادهای هسته‌ای بین‌المللی همین هفته به اقدام ایران واکنش نشان خواهند داد.
دولت ایران روز یکشنبه ۱۵ دی (پنجم ژانویه) با صدور بیانیه‌ای رسما خروج از تمامی تعهدات برجام را اعلام کرد. در گزارش پایگاه اطلاع‌رسانی دولت آمده است: «جمهوری اسلامی ایران در گام پنجم کاهش تعهدات خود، آخرین مورد کلیدی از محدودیت‌های عملیاتی خود در برجام، یعنی “محدودیت در تعداد سانتریفیوژها” را کنار می‌گذارد. بدین ترتیب برنامه هسته‌ای جمهوری اسلامی ایران دیگر با هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی شده و تحقیق و توسعه) مواجه نیست و منبعد برنامه هسته‌ای ایران صرفا بر اساس نیازهای فنی خود پیش خواهد رفت.»
دویچه وله
